Krew pępowinowa jako najlepsze źródło komórek macierzystych do przeszczepień

Pokutuje przekonanie, że źródła komórek macierzystych (krew pępowinowa, szpik kostny i krew obwodowa po mobilizacji) są tożsame i nie ma znaczenia z jakiego źródła pacjent otrzyma przeszczepienie. Nic bardziej mylnego. Przytoczona publikacja udowadnia, że istnieją sytuacje, w którch krew pępowinowa jest najlepszym źródłem komórek macierzystych do przeszczepień. Pobierz publikację.

Celem badania była ocena wpływu źródła komórek macierzystych użytych do przeszczepienia na występowanie choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi (graft versus host disease; GvHD) oraz przeżycia wolnego od nawrotu białaczki (leukemia-free survival; LFS) u dzieci z ostrą białaczką szpikową (acute myleoid leukemia; AML). Było to badanie wieloośrodkowe i retrospektywne. Obserwacją objęto 317 pacjentów pediatrycznych w wieku 0,42 – 21 lat (mediana wieku 10 lat). Wszyscy pacjencji chorowali na AML i przeszli procedurę kondycjonowania mieloablacyjnego po czym otrzymywali komórki macierzyste z różnych źródeł:

• 19% od zgodnego rodzeństwa (matched sibling donor; MSD)
• 23% od dawy niespokrewnionego (matched unrelated donor, MUD)
• 39% z krwi pępowinowej (umbilical cord blood, UCB)
• 19% z dwóch porcji krwi pępowinowej (double umbilical cord blood, dUCB)

GvHD-LFS po 5. latach od przeszczepienia było najwyższe u pacjetów, którzy otrzymali przeszczepienie komórek macierzystych z krwi pępowinowej i wynosiło 49%. Dla pacjentów MSD i dUCB – 44%. Najniższy odsetek dotyczył MUD – 29%. Pozostałe badane parametry utrzymywały się na podpobnym poziomie niezależnie od źródła przeszczepu.

Na podstawie badania można postawić wniosek, że krew pępowinowa jest najlepszym źródłem komórek macierzystych do przeszczepień u pacjentów pediatrycznych z ostrą białaczką szpikową. 

Nasuwa się pytanie – dlaczego się tak dzieje? 

Wielokrotnie w badaniach zostało udowodnione, że pacjenci otrzymujący krew pępowinową mają mniejszą częstość występowania GvHD w porównaniu z innymi źródłami komórek macierzystych. Dzieje się tak, ponieważ krew pępowinowa jest mniej immunogenna i nie atakuje organizmu biorcy jako „obcego”. Z drugiej strony krew pępowinowa zawiera limfocyty natural killers (NK), które niszczą chorobę resztkową. Reakcja ta nazywana jest przeszczep przeciwko białaczce i jest silniejsza w przypadku transplantacji z krwi pępowinowej w porównaniu z innymi źródłami. Podsumowując – krew pępowinowa niszczy chorobę resztkową nie atakując gospodarza. Warto też pamiętać o innych jej atutach – ze wględu na niską immunogenność można zaakceptować większą niezgodność antygenów HLA pomiędzy dawcą a biorcą (4/6 vs. 9/10 w przypadku szpiku kostnego). Istotny jest również fakt szybkiego dostępu do leczenia – na dawcę z rejestru czeka się ok. 1 – 3 miesięcy, jeśli zaś chodzi o krew pępowinową – to ona czeka na biorcę.

Podsumowując, krew pępowinowa jest najlepszym źródłem komórek macierzystych do przeszczepień u pacjentów pediatrycznych z ostrą białaczką szpikową.