Znieczulenie zewnątrzoponowe – zestawienie wad i zalet

Co to jest znieczulenie zewnątrzoponowe? Cała wiedza w pigułce!

Znieczulenie zewnątrzoponowe do porodu stosuje się w celu zablokowania bólu w określonej części ciała. Procedura ta polega na wstrzyknięciu środków znieczulających do przestrzeni zewnątrzoponowej kręgosłupa, co skutkuje utratą czucia dolegliwości bólowych, jednocześnie pozostawiając pacjenta przytomnym i zdolnym do interakcji.

Podczas znieczulenia zewnątrzoponowego lekarz znieczula skórę, a następnie za pomocą cienkiej igły umieszcza cewnik, przez którego podaje się środki znieczulające. Pozwala to na kontrolowane i ciągłe dostarczanie leków znieczulających, co jest szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy długość porodu jest nieprzewidywalna. Cewnik ten znajduje się w przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Całość zabiegu podawania znieczulenia zewnątrzoponowego do porodu trwa około 10 minut. Jednakże efekt przeciwbólowy może utrzymywać się nawet do 2 godzin. Jeśli do tego czasu akcja porodowa nie ukończyła się, anestezjolog podaje więcej znieczulenia przez cewnik.

Zastosowanie tego rodzaju znieczulenia w położnictwie stało się bardzo popularne, ponieważ zapewnia skuteczną ulgę w bólu podczas porodu naturalnego i cesarskiego cięcia, pozwalając matce pozostać przytomną i aktywnie uczestniczyć w narodzinach malucha. Warto jednak zaznaczyć, że jak każda procedura medyczna, znieczulenie zewnątrzoponowe wiąże się z pewnymi powikłaniami, które powinny być zawsze omówione z lekarzem prowadzącym.

Przeciwwskazaniami do znieczulenia zewnątrzoponowego są, m.in.:

• małopłytkowość,
• zakażenie skóry w miejscu wkłucia,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• nadciśnienie tętnicze,
• wrodzone wady serca,
• padaczka,
• zwyrodnienie kręgosłupa.

Znieczulenie zewnątrzoponowe – gdzie się podaje i kiedy?

Znieczulenie zewnątrzoponowe podawane jest w znieczuleniu miejscowym do kanału kręgowego. Lek znieczulający przedostając się w górę oraz w dół rdzenia blokuje przewodnictwo nerwowe, a mówiąc prościej – blokuje ból. Anestezjolog dobiera cienką igłę i sprawnie wprowadza ją w przestrzeń międzykręgową ciężarnej. Zazwyczaj zakłada się też cewnik, przez który w razie konieczności podaje się kolejne dawki leku znieczulającego.

Znieczulenie zewnątrzoponowe przy porodzie musi być podane w odpowiednim momencie. Istnieją dwie szkoły mówiące o czasie stosowania tego znieczulenia. Jedni twierdzą, że znieczulenie tuż po rozpoczęciu się akcji porodowej może wpłynąć negatywnie na postęp porodu. Inni z kolei uważają, że przy rozwarciu szyjki macicy większym niż 8 cm jest już na to za późno. Na ogół znieczulenie zewnątrzoponowe w trakcie porodu podaje się do momentu, aż rozwarcie szyjki nie przekracza 10 cm, pod warunkiem że główka dziecka znajduje się jeszcze głęboko w kanale rodnym, a sama akcja porodowa nie jest jeszcze zaawansowana.

Istnieje jeszcze jeden rodzaj znieczulenia, który często przy cesarce łączy się z tym zewnątrzoponowym – mianowicie znieczulenie podpajęczynówkowe. Oczywiście przed każdym z nich anestezjolog dokonuje znieczulenia miejscowego za pomocą maści wywołującej jedynie uczucie chłodu. Lekarz prosi następnie o zrobienie kociego grzbietu i delikatnie wkłuwa się do kanału kręgowego.

Pozytywny wpływ znieczulenia zewnątrzoponowego

Korzyści wynikające z zastosowania znieczulenia zewnątrzoponowego to m.in.:

• bezpieczeństwo dla matki i dziecka,
• minimalne dawki preparatu znieczulającego powodują maksimum działania,
• zmniejszenie bólu porodowego o 80%, co znacznie zwiększa komfort porodu,
• środki znieczulające nie wnikają do krwiobiegu ciężarnej, dlatego tuż po porodzie można bez obaw karmić piersią swoje nowo narodzone dziecko,
• nie otumania, kobieta aktywnie i świadomie uczestniczy w całej akcji porodowej swego dziecka,
• kobieta po znieczuleniu zewnątrzoponowym ciągłym nie jest aż tak zmęczona akcją porodową, jak kobiety, które rodzą naturalnie bez anestezji,
• szybki powrót do formy.

Przeczytaj także: 24 tydzień ciąży – jak wygląda i ile waży dziecko?

Znieczulenie zewnątrzoponowe – skutki uboczne, wady i możliwe powikłania

Poza niewątpliwymi zaletami, podanie znieczulenia zewnątrzoponowego może wiązać się również z pewnymi wadami. Zalicza się do nich:

• ryzyko powikłań (np. spowolnienie postępu porodu, czy osłabienie kończyn dolnych);
• spadek ciśnienia tętniczego krwi kobiety ciężarnej, co może wpływać bezpośrednio na tętno u malutkiego dziecka,
• silne zawroty głowy,
• osłabienie skurczów porodowych wymagających sztucznego podania oksytocyny,
• wysokie koszty zabiegu,
• po porodowe bóle kręgosłupa.

Przy znieczuleniu zewnątrzoponowym możliwe są powikłania w postaci bólu pleców w miejscu ukłucia, spowolnienie rytmu serca (bradykardia), problemy z oddawaniem moczu czy wymioty. Skutki uboczne znieczulenia zewnątrzoponowego mogą być jednak znacznie poważniejsze. W rzadkich przypadkach dojść może do takich konsekwencji jak:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• paraliż kończyn dolnych i górnych,
• krwiak w przestrzeni zewnątrzoponowej,
• zespół tętnicy rdzeniowej przedniej.

Poradnik dla przyszłej mamy – kiedy rozważyć znieczulenie zewnątrzoponowe przy porodzie?

• W momencie, gdy kobieta odczuwa silny ból, który jest trudny do zniesienia. Znieczulenie zewnątrzoponowe często jest skutecznym sposobem na jego złagodzenie.
• W przypadkach, gdy poród wydłuża się, znieczulenie może pomóc matce odpocząć i zebrać siły na etap wypierania dziecka.
• Znieczulenie zewnątrzoponowe jest preferowaną metodą znieczulenia w sytuacjach, kiedy pojawia się konieczność wykonania cesarskiego cięcia.
• Przeszłe doświadczenia z porodami, problemy zdrowotne lub inne kwestie medyczne – nierzadko to właśnie one wpływają na decyzję lekarza prowadzącego o wyborze tego typu znieczulenia.

Należy jednak zaznaczyć, że ten typ znieczulenia nie powinien być używany od razu. Każda kobieta powinna mieć szansę, aby skorzystać najpierw z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu, które są neutralne dla przebiegu porodu.

FAQ:

• Jakie skutki uboczne wywołuje znieczulenie zewnątrzoponowe?

Powikłania niestety często wiążą się z tego typu procedurami. Możemy do nich zaliczyć, m.in.: silne zawroty głowy, po porodowe bóle kręgosłupa, spadek ciśnienia tętniczego krwi kobiety ciężarnej, spowolnienie postępu porodu, czy osłabienie (a niekiedy i paraliż) kończyn dolnych.

• Czy stosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego jest bezpieczne?

Zewnątrzoponowe znieczulenie przy porodzie uważane jest za bezpieczne zarówno dla mamy, jak i dziecka.

• Znieczulenie zewnątrzoponowe – ile trwa?

Zastosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego w prawidłowy sposób może zapewnić ulgę pacjentce przez cały czas trwania porodu. Po podaniu leku, początkowe efekty zwykle pojawiają się w ciągu kilku minut, a jego pełne działanie osiąga się zazwyczaj w ciągu 10-20 minut.