Cytologia w ciąży

Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników^[1] dotyczącymi screeningu raka szyjki macicy, zalecane jest wykonywanie cytologii na podłożu płynnym (LBC), a nie jak dotychczas- klasycznej szkiełkowej. Poza tym, badanie powinno być wykonane przy użyciu specjalnych szczoteczek. Już dawno bowiem zrezygnowano z wykorzystania różnego rodzaju wacików czy szpatułek. Cytologia w ciąży jest bezpiecznym badaniem zarówno dla przyszłej mamy, jak i rozwijającego się dziecka.

Cytologia w ciąży- kiedy wykonać?

Według obowiązującego Standardu Organizacyjnego Opieki Okołoporodowej, każda kobieta podczas swojej pierwszej wizyty w trakcie ciąży, najczęściej przed 10. tygodniem, powinna mieć wykonaną cytologię, jeśli badanie nie było wykonywane w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Czas ciąży nie zwalnia z profilaktyki w kierunku raka szyjki macicy i z cytologii w żadnym wypadku nie powinno się rezygnować. Rak szyjki macicy jest bowiem jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet w ciąży. Pojawić może się w każdym jej trymestrze, więc lekarze często zalecają powtórzenie badania po kilku miesiącach.

Cytologia w ciąży- jak się przygotować?

Materiał do badania cytologicznego pobierany jest z kanału oraz tarczy szyjki macicy specjalną szczoteczką w gabinecie, najczęściej na fotelu ginekologicznym. Badanie to powinno być wykonane przed badaniem ginekologicznym i USG przezpochwowym. Najlepiej też, aby kobieta nie współżyła przed badaniem oraz nie stosowała globulek i innych preparatów. Po pobraniu materiału może pojawić się plamienie wynikające z naruszenia ciągłości tkanek szorstką szczoteczką. Nie powinno to jednak stanowić  powodu do niepokoju.

Cytologia w ciąży- wynik

Otrzymany wynik badania cytologicznego powinien zawsze być skonsultowany z lekarzem prowadzącym. Obecnie wyniki opisywane są za pomocą systemu Bethesda. Wynik prawidłowy nie wymaga dalszych interwencji ani badań w czasie ciąży. W przypadku otrzymania wyniku ASC- US (atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym charakterze) lub LSIL (śródnabłonkowa neoplazja małego stopnia/dysplazja małego stopnia- CIN I) dopuszcza się przesunięcie wykonania kolposkopii do 6. tygodni po porodzie. Uważa się bowiem, że nawet ponad 60% śródnabłonkowej neoplazji ulega u kobiet ciężarnych samoistnej regresji. Jeśli zaś otrzymany wynik to ASC-H (atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego, nie można wykluczyć neoplazji śródnabłonkowej dużego stopnia), HSIL (śródnabłonkowa neoplazja dużego stopnia; obejmuje dysplazję średniego- CIN II i dużego stopnia- CIN III) lub AGC (atypowe komórki nabłonka gruczołowego szyjki lub trzonu macicy lub inne gruczołowe) należy wykonać badanie kolposkopowe. Polega ono na obejrzeniu przez lekarza w powiększeniu szyjki macicy i pobraniu materiału do badania histopatologicznego. Dalsze postępowanie zależeć będzie od otrzymanych wyników i konkretnego przypadku. Polecane jest także wykonanie genotypowania HPV, czyli testu wykrywającego wysokoonkogenne typy HPV, które stanowią najczęstszą przyczynę raka szyjki macicy.

^[1] Schemat postępowania w screeningu Raka Szyjki Macicy (RSM)– Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) – Wersja XII 2021