16 tydzień ciąży – jak rozwija się dziecko? Samopoczucie przyszłej mamy

16. tydzień ciąży, czyli „ciążowy miesiąc miodowy”

Okres w okolicy 16. tygodnia ciąży wiele mam bardzo dobrze wspomina i żartobliwie nazywa „ciążowym miesiącem miodowym”. Jest to związane z naprawdę dobrym samopoczuciem i wzrostem energii, bo (wreszcie!) ustępują dolegliwości charakterystyczne dla I trymestru. Gdy nie ma przeciwwskazań, przyszła mama nie musi rezygnować z żadnych aktywności – czyli nadal możesz pracować i uprawiać regularną aktywność fizyczną (dostosowaną do swojego stanu). Nie powinnaś jednak zapominać o codziennym odpoczynku i zdrowym, wystarczająco długim śnie.

16. tydzień Twojej ciąży to czas silnego rozwoju dziecka i szybkich, a wręcz już z dnia na dzień coraz lepiej widocznych zmian w Twoim ciele – pora na pakiet kontrolnych badań, budowanie coraz głębszej więzi z maluchem, jeszcze intensywniejsze wysiłki na rzecz swojego ciała i umysłu oraz przygotowania do macierzyństwa.

16. tydzień ciąży – który to miesiąc?

Mimo że wiek ciąży zwykle podaje się w tygodniach, warto wiedzieć, na który miesiąc przypada 16. tydzień ciąży. Ta informacja może się to przydać w kilku sytuacjach. Jest to jeszcze początek II trymestru ciąży i końcówka 4. miesiąca. Oznacza to, że półmetek zbliża się wielkimi krokami. A do końca II trymestru, czyli 27. tygodnia ciąży, dziecko rozwija się bardzo intensywnie: coraz widoczniej powiększa się więc też Twój brzuch i mogą pojawić się kolejne ciążowe objawy.

Wielkość i waga dziecka w 16. tygodniu ciąży

Waga dziecka w 16. tygodniu ciąży wynosi już ponad 80, nawet 100-110 gramów, a jego długość – mierzona od szczytu głowy do pośladków – to około 11-12 centymetrów. Maluch imponująco szybko rośnie. Zmieniają się proporcje jego ciała (głowa w stosunku do reszty ciała się zmniejsza, chociaż wciąż jeszcze jest dość duża), dlatego też w końcu zaczyna przypominać małego noworodka. Te zmiany w wadze i długości ciała dziecka są od tej pory doskonale zauważalne z tygodnia na tydzień. Po upływie dwóch kolejnych (w 18. tygodniu) waży już niemal dwa razy więcej. Między 13. a 16. tygodniem ciąży płód w zasadzie czterokrotnie zwiększa swoją masę (z około 25 na niemal czy ponad 100 gramów), a wzrost o około 5 centymetrów (z 7 do 12).

Rozwój dziecka w 16. tygodniu ciąży

W okresie od 13. do 16. tygodnia ciąży płód zaczyna już coraz bardziej przypominać małego człowieczka. Nie tylko zmieniają się proporcje ciała (głowa przestaje znacząco dominować), ale też wydłuża się szyja, a broda już przestaje stykać z klatką piersiową. W tym samym czasie rozwijają się uszy i oczy dziecka, pojawiają się paznokcie, rzęsy i cienkie włoski na łuku brwiowym. Powoli przygotowują się do pracy struny głosowe, a tarczyca zaczyna produkować hormony.

W okolicach 16. tygodnia ciąży skóra dziecka jest nadal bardzo cienka, ale już pokryta meszkiem (lanugo), którego funkcja wciąż nie jest stuprocentowo jasna. Jego pojawienie się niektórzy specjaliści tłumaczą ochroną przed zimnem, a z kolei inni widzą w nim specyficzną wyściółkę, do której kolejno przyklei się maź płodowa. Dziecku natomiast nadal brakuje podskórnej tkanki tłuszczowej, która rozwinie się dopiero za kilka tygodni.

W 16. tygodniu ciąży dziecko każdą chwilę wykorzystuje na ćwiczenie swojego układu kostno-mięśniowego – macha rączkami i nóżkami, a także obraca się i wierci. Ruchy maleństwa nie są jeszcze odczuwane przez mamę. Trzeba na nie poczekać kilka tygodni (w 16. tygodniu dziecko jest jeszcze małe, a płyn owodniowy skutecznie te jego ruchy amortyzuje). Na tym etapie ciąży często natomiast można już obserwować, że dziecko ssie kciuk oraz zgina kończyny. Odczuwalne pierwsze ruchy dziecka przypominają czasem łaskotanie i mrowienie: możesz je wyczuwać już teraz, ale nie jest to regułą. Pierwsze kopnięcia pojawiają się około 18.-20. tygodnia.

4 miesiąc ciąży to też intensywny rozwój wszystkich funkcji życiowych dziecka, które już co niecałą godzinę oddaje mocz, ćwiczy oddychanie, połykając płyn owodniowy, i próbuje poruszać gałkami ocznymi. Podobnie jak oczy tak i uszy malucha nie są nadal dobrze rozwinięte, niemniej „słyszy” już pierwsze dźwięki – jak bicie Twojego serca – i docierają do niego sygnały zewnętrzne, głosy, a nawet muzyka. Płyn owodniowy przewodzi dźwięki, a dziecko odbiera je receptorami skórnymi oraz zaczyna na nie reagować. Słyszeć w dosłownym znaczeniu tego słowa maluch zacznie wkrótce, bo około 20. tygodnia.

W 16. tygodniu ciąży w dużej części przypadków da się już ustalić płeć dziecka, ponieważ zewnętrzne narządy płciowe są na tyle dobrze wykształcone.

Kobiece ciało w 16. tygodniu ciąży

Od początku ciąży dziecko, a więc i macica oraz brzuch sukcesywnie się powiększają i w 16. tygodniu ciąża często jest już zazwyczaj lekko widoczna – brzuch staje się wyraźniej zaokrąglony, a waga znów odrobinę się powiększa. Natomiast nie jest to regułą. Jeżeli masz mocne, silnie rozwinięte mięśnie brzucha, to zaokrąglenie jeszcze może nie rzucać się w oczy. Podobnie jest u wysokich kobiet: ciążowy brzuszek może pojawić się nieco później. Jedno jest pewne – pora na zmianę garderoby. Pamiętaj, że także Twoje piersi się powiększą, a dobrze dobrany biustonosz w czasie ciąży pomoże zachować im dobry wygląd.

Najczęstsze objawy w 16. tygodniu ciąży i samopoczucie mamy

Samopoczucie mamy w 16. tygodniu ciąży jest zazwyczaj bardzo dobre, bo zniknęły już poranne mdłości i nadmierna senność. U niektórych kobiet mogą jednak pojawić się nowe i nieprzyjemne ciążowe dolegliwości jak ból pleców, zgaga i zaparcia czy problemy z koncentracją. W kość potrafią też dać swędzenie piersi i brzucha oraz skurcze mięśni (zwłaszcza łydek). Wiele mam zauważa osłabienie dziąseł, pojawiające się na skórze twarzy przebarwienia czy delikatną zmianę koloru włosów.

• Ból podbrzusza i pleców. Wraz z rozwojem ciąży w Twoim ciele zachodzą duże zmiany natury anatomicznej, które mogą powodować pewne dolegliwości bólowe jak kłucie w podbrzuszu czy też ból pleców. Gdy macica się powiększa, rozciągają się utrzymujące ją więzadła i plecy mogą boleć. Natomiast nagły i silny ból podbrzusza w połączeniu z plamieniem bądź krwawieniem wymaga szybkiej konsultacji. W bólu pleców może pomóc fizjoterapeuta specjalizujący się w pracy z ciężarnymi kobietami.

• Gazy, zaparcia, zgaga. Uczucie ciężkości, uciążliwe zaparcia czy zgaga mogą dawać się we znaki już w 16. tygodniu ciąży. Z jednej strony macica uciska inne narządy wewnętrzne, z drugiej coraz silniej działa progesteron, który „hamuje” w pewnym stopniu układ pokarmowy. Pomóc może Ci wyeliminowanie z diety produktów ciężkostrawnych, a zwiększenie spożycia błonnika i duża dbałość o prawidłowe nawodnienie oraz codzienną dawkę ruchu (np. spacery).

• Skurcze mięśni. Skurcze w ciąży mają wiele przyczyn i jeżeli są dokuczliwe, warto skonsultować się z lekarzem. Czasem wynikają z ucisku macicy na nerw miednicy, ale nierzadko też z niedoboru mikroelementów i przeciążenia nóg. Najbardziej uciążliwe są skurcze łydek – warto spróbować unieść nogi, oprzeć je na poduszkach, a w razie ataku silnie rozmasować. Lekarz może zalecić w tej sytuacji odpowiednią suplementację, a na własną rękę lepiej nie działać.

• Napięcie i swędzenie skóry. W 16. tygodniu ciąży wiele mam skarży się już na swędzenie piersi, często połączone z ich tkliwością i napięciem. Organizm przygotowuje się do karmienia i są to normalne zjawiska, tak jak wyciek kilku kropli siary. Swędzieć może też skóra na brzuchu czy udach, czyli w miejscach najbardziej narażonych na rozciąganie. Ulgę powinny przynieść kosmetyki czy kremy lub maści: warto poradzić się farmaceuty.

Osłabienie dziąseł czy niejednolity kolor skóry twarzy są zjawiskami naturalnymi – i w pierwszym przypadku przyda się delikatniejsza szczoteczka, a w drugim skuteczna ochrona przed słońcem (kremy z filtrem). 

Jakie badania zrobić w 16. tygodniu ciąży?

W 16. tygodniu ciąży zwykle wypada termin kolejnej wizyty u położnika, a gdy zostanie przeprowadzone także badanie USG, być może poznasz już płeć dziecka. Podobnie jak poprzednie konsultacja powinna objąć wywiad, ginekologiczne i ogólnolekarskie badanie, pomiar masy ciała oraz ciśnienia tętniczego, ocenę ryzyka ciążowego i porady odnośnie do np. pracy, aktywności fizycznej, żywienia, stylu życia, a także higieny jamy ustnej (ze względu na osłabienie dziąseł i możliwość pojawienia się stanu zapalnego). Lekarz prawdopodobnie zaleci wykonanie morfologii, badania ogólnego moczu i czystości pochwy, a być może i cytologię.

Jak dbać o siebie w 16. tygodniu ciąży?

Mimo że w 16. tygodniu ciąży mama ma dużo więcej energii, to powinna pamiętać o odpoczynku. Zalecane są lekkie ćwiczenia fizyczne, które nie tylko zmniejszą ból pleców, lecz również pomogą przygotować ciało do porodu. O to, która aktywność jest bezpieczna, zapytaj swojego lekarza.

Przyszła mama powinna zadbać również o swoją dietę. Do jadłospisu włącz produkty bogate w wapń, ponieważ w tym czasie wzmacniają się kości maluszka. Jedz więcej nabiału, ale też migdałów, białej fasoli, tofu, szpinaku, rukoli czy jarmużu. Pamiętaj jednak, że dieta powinna być dostosowana do potrzeb organizmu – i przejadanie się może skutkować nadwagą.

W 16. tygodniu ciąży warto już pomyśleć o zapisaniu się do szkoły rodzenia. Są to zajęcia prowadzone przez położną. Mają formę wykładów i ćwiczeń. Nauczysz się na nich m.in. prawidłowego oddychania podczas porodu, a także opieki nad noworodkiem. Do szkoły rodzenia możesz iść z tatą dziecka lub inną bliską osobą (np. z mamą lub przyjaciółką).

FAQ:

• Jak wygląda dziecko w 16. tygodniu ciąży?

W 16. tygodniu ciąży płód już coraz bardziej przypomina noworodka. Głowa staje się znacznie mniejsza w stosunku do reszty ciała, a broda „odkleja” od klatki piersiowej. Skóra dziecka jest jeszcze przezroczysta, ale już pokryta meszkiem. Dobrze rozwinięte zewnętrzne narządy płciowe pozwalają wstępnie ocenić płeć malucha.

• 16. tydzień – który to miesiąc ciąży?

16. tydzień ciąży to końcówka 4. miesiąca i II trymestr ciąży. Wielkość dziecka w tym czasie to ok. 11-12 centymetrów wzrostu przy wadze do 110 gramów.

• Jak wygląda brzuch w 16. tygodniu ciąży?

Brzuch w 16. tygodniu ciąży zwykle jest już zaokrąglony i większy, u większości kobiet ciąża jest widoczna. U wysportowanych czy wysokich przyszłych mam to zaokrąglenie może być jednak mniejsze: potrzeba jeszcze trochę czasu.