Ciąża, a dentysta

Ciąża jest okresem, w którym ciało kobiety podlega licznym przeobrażeniom, w tym intensywnym zmianom hormonalnym. Na ich podłożu bardzo często w jamie ustnej ciężarnych jako dentyści obserwujemy tzw. ciążowe zapalenie dziąseł. Polega ono na ich rozpulchnieniu, tkliwości i krwawieniu i zazwyczaj zanika samoistnie pod koniec ciąży. W jej trakcie stanowi jednak przyczynę zwiększonej i przyspieszonej kumulacji kamienia i płytki nazębnej, co jeszcze bardziej potęguje stan zapalny. Ból i krwawienie dziąseł często zniechęca kobiety do prawidłowego szczotkowania zębów. Nie sprzyjają mu też powszechnie występujące, szczególnie w początkowym okresie ciąży, tak zwane poranne nudności i wymioty, ponieważ już sam zapach czy smak pasty do zębów może powodować awersję. To razem z kwasowym pH śliny, może skutkować powstaniem próchnicy zębów. Częste wycieczki do lodówki i podjadanie o niestandardowych porach, również nie sprzyjają zdrowiu zębów. Poruszone wyżej kwestie sprawiają, że na pierwszy plan w opiece stomatologicznej nad pacjentką w ciąży, wysuwają się profilaktyka chorób jamy ustnej oraz zabiegi profesjonalnego oczyszczania zębów, wraz z instruktażem higieny jamy ustnej, bowiem ciąża sama w sobie, jako stan fizjologiczny, nie jest przyczyną pogorszenia stanu uzębienia. Niestety taki pogląd pokutuje wśród wielu pacjentek.

W czasie ciąży przyszła mama powinna zatem jeszcze częściej zgłaszać się na wizyty kontrolne do stomatologa. Zalecam by odbywały się one wtedy co trzy miesiące. Doradzamy również by poddawała się profesjonalnym zabiegom higienizacyjnym, przeprowadzanym przez dentystę lub higienistkę stomatologiczną, a także by sama dbała o higienę jamy ustnej metodami domowymi (szczotkowanie, płukanki, nitkowanie zębów itp.) jeszcze bardziej intensywnie niż przed ciążą. Z pewnością profilaktyka jest najbardziej istotnym aspektem dbania o stan zdrowia jamy ustnej w tym okresie życia kobiety. Uniknięcie, a przynajmniej możliwie jak największe ograniczenie procesu zapalnego przyzębia, ma tym większe znaczenie, że naukowo potwierdzono związek pomiędzy zapaleniem, a niską masą urodzeniową noworodków i przedwczesnym terminem zakończenia ciąży.

Leczenie stomatologiczne w czasie ciąży nie różni się znacząco od standardowego. Przyszła mama w razie potrzeby, może poddać się leczeniu bez obaw o zdrowie swoje czy dziecka. Optymalnym czasem na tego typu planowe zabiegi jest drugi trymestr ciąży. Wtedy pacjentki mają już za sobą niejednokrotnie trudny początek ciąży, często związany z porannymi wymiotami i nudnościami, który jest również okresem intensywnej organogenezy płodu, czyli czasem tworzenia najważniejszych układów i narządów. W trzecim trymestrze ciąży przebywanie na fotelu stomatologicznym może być dla pacjentki zwyczajnie niewygodne, dlatego staramy się by wizyty były wówczas jak najkrótsze i jak najmniej stresujące, i aby nie odbywały się w pozycji leżącej.

Pacjentka w ciąży nie musi się również obawiać, że wizyta u stomatologa wiązać się dla niej będzie z bólem. Istnieją bowiem środki znieczulające, które mogą być bezpiecznie stosowane w tym czasie. Oczywiście należy każdorazowo poinformować lekarza o fakcie ciąży przed zabiegiem i podaniem znieczulenia. W miarę możliwości unikamy też w tym czasie wykonywania zdjęć rentgenowskich, ograniczając się jedynie do sytuacji jednoznacznie koniecznych. Na czas po urodzeniu dziecka, a nawet po etapie karmienia piersią, z pewnością należy odroczyć zabieg chemicznego wybielania zębów.

Jako dentysta zachęcam również do przeprowadzenia badania jamy ustnej i ewentualnego leczenia przed planowaną ciążą. W dobie świadomego rodzicielstwa jest to zjawisko coraz bardziej powszechne, pozwalające zminimalizować ryzyko potrzeby nagłej interwencji stomatologicznej w czasie trwania ciąży, ograniczając wizyty w gabinecie stomatologicznym do wizyt kontrolnych i zabiegów higienizacyjnych, nie związanych z bólem czy dyskomfortem.

Podsumowując, chciałbym podkreślić, że leczenie stomatologiczne w okresie ciąży jest nie tylko bezpieczne, ale co więcej – konieczne.

Bartosz Romańczuk
lekarz dentysta