Wysypka w ciąży – zmiana fizjologiczna czy choroba?

Zmiany skórne są częstą dolegliwością ciężarnych. Powstają w wyniku naturalnej, fizjologicznej odpowiedzi organizmu na zachodzące w nim zmiany, m.in. hormonalne i metaboliczne. Rozwijające się dermatozy charakteryzuje niejednorodna etiologia i przebieg. Pojawiająca się na ciele wysypka zwykle jednak nie stanowi zagrożenia ani dla zdrowia malucha, ani matki.

Pokrzywka ciężarnych

Pokrzywka ciężarnych to jedna z najczęściej występujących zmian skórnych u kobiet spodziewających się dziecka. Powstaje na skutek zaburzeń zachodzących w układzie immunologicznym. Czynnikiem wywołującym dermatozę może być również reakcja alergiczna na niektóre pokarmy czy też nadaktywna reakcja skóry na słońce. Wysypka ma formę charakterystycznych wypukłych, niewielkich grudek. W niektórych przypadkach zmiany mogą mieć formę bąbli z treścią surowiczą i przypominać oparzenie pokrzywą. 

Dermatoza wywołuje silny świąd i pieczenie. Zmiany zwykle umiejscawiają się na brzuchu, jednak mogą przenosić się również na ręce, stopy, pośladki, plecy i twarz. Pokrzywka ciężarnych najczęściej rozwija się w 3 trymestrze i dotyczy kobiet będących w pierwszej ciąży. Chociaż dermatoza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka, jest uciążliwa dla przyszłej mamy. Co prawda wysypka ciężarnych ustępuje samoistnie po porodzie, w celu uśmierzenia nieprzyjemnego świądu stosuje się leczenie objawowe w postaci leków przeciwhistaminowych lub miejscowych kortykosteroidów. Przyszłe mamy nie powinny jednak przyjmować środków farmakologicznych na własną rękę, nawet tych dostępnych bez recepty. Wskazana jest konsultacja z lekarzem. 

Przeczytaj także: Przyczyny i leczenie alergii w ciąży 

Swędząca pokrzywka grudkowo-blaszkowa skóry 

Swędząca pokrzywka grudkowo-blaszkowa skóry, zwana też polimorficzną osutką ciężarnych, pojawia się w 3 trymestrze ciąży i ma charakter łagodny. Etiologia schorzenia nie jest jasna. Zmiany skórne pojawiają się prawdopodobnie na skutek rozciągania skóry, podczas którego dochodzi do mechanicznego uszkodzenia tkanki łącznej. Osutka ma postać grudek skórnych, które najczęściej umiejscawiają się w okolicy rozstępów na brzuchu, pośladkach, udach, tułowiu. Na rozwój osutki polimorficznej najbardziej narażone są kobiety otyłe i te, które przed ciążą cierpiały z powodu alergii skórnych (również AZS). Osutka polimorficzna nie wymaga leczenia. W przypadku uporczywego świądu dopuszczalne jest włączenie środków o działaniu objawowym, m.in. miejscowych kortykosteroidów i leków przeciwhistaminowych. 

Dowiedz się więcej: Jakie są przyczyny swędzenia skóry w ciąży? Jak się go pozbyć?

Atopowa osutka ciężarnych 

Atopowa osutka ciężarnych jest łagodną formą dermatozy, która pojawia się na przełomie 2 i 3 trymestru. Zmiany skórne mają postać drobnych grudek, umiejscowionych na tułowiu, kończynach, ramionach, szyi, a nawet twarzy. Podobnie jak w przebiegu klasycznej formy AZS (atopowego zapalenia skóry) miejscowo może pojawić się silny świąd, łuszczenie i pękanie skóry oraz zaczerwienienie w reakcji (np. na zimno). U większości kobiet czynnikiem determinującym pojawienie się osutki atopowej jest podłoże genetyczne i występowanie atopii w rodzinie. 

Leczenie dermatozy polega na terapii objawowej. Stany zapalne skóry można łagodzić za pomocą miejscowych środków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów. Ulgę w dolegliwościach przeniesie stosowanie kosmetyków pielęgnacyjnych przeznaczonych dla skóry atopowej. Regularna aplikacja emolientów poprawia poziom nawilżenia, zapobiega utracie wody, nadmiernemu przesuszaniu skóry i łagodzi świąd. 

Przeczytaj również: Kosmetyki dla kobiet w ciąży – jak bezpiecznie pielęgnować skórę w ciąży?

Świerzbiączka skazowa Besniera

Świerzbiączka skazowa Besniera, nazywana potocznie świerzbiączką ciężarnych, to choroba o niejasnej etiologii. W przeciwieństwie do innych dermatoz świerzbiączka może rozwinąć się nawet w pierwszym trymestrze ciąży. Na jej rozwój szczególnie narażone są kobiety borykające się z chorobą alergiczną, np. astmą oskrzelową, atopowym zapaleniem skóry, alergicznym nieżytem nosa. Czynnikiem predysponującym do pojawienia się świerzbiączki jest również pozytywny wywiad rodzinny w kierunku atopii. Choroba w przebiegu przypomina klasyczną formę AZS. Skóra staje się nadmiernie przesuszona, zaczyna się łuszczyć, niekiedy pojawiają się zmiany rumieniowe. W przypadku skrajnego przesuszenia naskórka dochodzi do jego pękania i tworzenia nadżerek. Leczenie ma charakter objawowy i polega przede wszystkim na stosowaniu preparatów emolientowych, przeznaczonych do skóry atopowej. W przypadku ostrej postaci świerzbiączki konieczne może być podanie miejscowych środków przeciwzapalnych. Ulgę w uporczywym świądzie przyniosą leki przeciwhistaminowe.