Krzywa cukrowa – na czym polega badanie i jak interpretować wyniki

Cukrzyca ciążowa dotyka od 3 do 5% wszystkich ciężarnych. Aby zahamować jej rozwój lub wyrównać poziom glikemii we krwi, należy najpierw wykonać obowiązkowe badanie przesiewowe określane jako krzywa cukrowa w ciąży. Ciężarne nie powinny zwlekać z wykonaniem tego badania, ponieważ cukrzyca ciążowa niesie ogromne zagrożenie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Zaleca się, aby test obciążenia glukozą był wykonywany w drugim trymestrze między 24 a 28 tygodniem ciąży. 

Krzywa cukrowa w ciąży – kiedy wykonać badanie?

W Polsce krzywa cukrowa należy do badań przesiewowych. Ważne aby każda przyszła mama miała świadomość kiedy krzywa cukrowa w ciąży powinna być wykonana. Jeśli kobieta przed ciążą nie chorowała na cukrzycę, zaleca się wykonanie tego badania między 24 a 28 tygodniem ciąży. Jednak kobiety znajdujące się w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy ciążowej wykonują test obciążenia glukozą wcześniej, a termin badania ustala lekarz prowadzący.

Do czynników predysponujących do wystąpienia cukrzycy w ciąży należą:

• wiek powyżej 35 lat,
• otyłość,
• nadciśnienie,
• wystąpienie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach, 
• PCOS, czyli zespół policystycznych jajników,
• dodatni wywiad rodzinny,
• wystąpienie makrosomii, czyli zbyt dużej masy ciała dziecka w stosunku do wieku ciąży.

Na czym polega krzywa cukrowa?

Aby wyniki krzywej cukrowej w ciąży były wiarygodne, nie należy się specjalnie przygotowywać. Nie powinno się zmieniać diety czy zwiększać aktywności fizycznej. Konieczne jest, aby kobieta ciężarna była zdrowa, ponieważ nawet lekkie przeziębienie może wpłynąć na wyniki badań. Należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, głównie betablokerach lub lekach psychotropowych. Na badanie należy przyjść na czczo, czyli nic nie jeść ani nie pić przez minimum 8-10 godzin przed badaniem. 

Krzywa cukru w ciąży jest badaniem wieloetapowym. W pierwszej kolejności zbadany zostanie poziom cukru we krwi na czczo. Następnie przygotowuje się roztwór z glukozą, który ciężarna wypija. Pomiar glukozy wykonywany jest po godzinie oraz po dwóch od wypicia roztworu 75 g glukozy. 

Interpretacja wyników krzywej cukrowej 

Krzywa cukrowa w ciąży normy:

1. Badanie na czczo – poniżej 92 mg/dl

Wynik 92-125 mg/l oznacza cukrzycę ciążową.

2. Badanie glikemii po godzinie: mniej niż 180 mg/dl. 

3. Badanie po dwóch godzinach – prawidłowa glikemia to poziom glukozy poniżej 153 mg/dl

W przypadku stwierdzenia w OGTT w badaniu na czczo stężenia glukozy powyżej 126  mg/dl lub po 2 godzinach: powyżej 200 mg/dl mamy do czynienia z cukrzycą rozpoznaną w ciąży (DIP).

Leczenie cukrzycy ciążowej

Po postawieniu diagnozy kobieta musi bezzwłocznie udać się na konsultację do diabetologa. Konieczna jest wówczas zmiana dotychczasowych nawyków. Dobowa dawka kalorii dla kobiety ciężarnej zależy od  jej BMI sprzed ciąży, lecz zazwyczaj powinna wynosić pomiędzy 1800 a 2500 kcal. Dieta powinna być dobrze zbilansowana i składać się z 3 posiłków głównych i 3 przekąsek (w tym jednej przed snem). Dieta cukrzycowa powinna zawierać około 40-45% węglowodanów, 30% białka oraz 20-30% tłuszczów. 

Zaleca się również wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej dostosowanej do ciąży.

Ciężarne chorujące na cukrzycę ciążową muszą wykonywać pomiary glikemii codziennie na czczo i godzinę po każdym posiłku. Jeśli zmiana diety i wprowadzenie optymalnej aktywności fizycznej nie pomogą, konieczne będzie stosowanie iniekcji z insuliną. Zastrzyki kobiety w ciąży wykonują sobie same w domu. 

Powikłania cukrzycy ciężarnych

Powikłania można podzielić na dwie grupy: matczyne oraz płodowe. 

Powikłania matczyne:

• zakażenie układu moczowego,
• przekształcenie się cukrzycy ciążowej w cukrzycę typu drugiego po porodzie, 
• wielowodzie,
• gestoza, czyli zatrucie ciążowe,
• odmiedniczkowe zapalenie nerek, 
• obrzęki.

Powikłania płodowe:

• wady wrodzone,
• wady układu sercowo-naczyniowego, 
• makrosomia, czyli zbyt szybkie zwiększenie masy ciała u dziecka w stosunku do wieku ciążowego,
• wady układu nerwowego,
• upośledzenie umysłowe,
• wady układu pokarmowego,
• zniekształcenia kończyn.

Jeśli dojdzie do makrosomii, poród naturalny nie jest możliwy, konieczne jest ukończenie ciąży drogą cięcia cesarskiego, którego termin przypada mniej więcej na 37 tydzień ciąży. Związane jest to z przyspieszonym rozwojem dziecka w łonie matki, spowodowanym nadmiarem cukru we krwi. Noworodkowi zaraz po urodzeniu grozi tzw. niedocukrzenie, czyli hipoglikemia, która w skrajnych przypadkach może wywołać śpiączkę hipoglikemiczną. W późniejszym rozwoju dziecka, makrosomia może być przyczyną: zaburzeń metabolicznych, nadwagi oraz otyłości, zaburzeń w tolerancji glukozy, nadciśnienia oraz insulinooporności.