Czy koronawirus w ciąży jest niebezpieczny dla płodu? Charakterystyka, objawy, szkodliwość dla dziecka

Objawy covid-19 w ciąży są takie same jak u innych chorych. Działanie wirusa przypomina przeziębienie lub grypę, jednak atakuje on także miąższ płuc, powodując często masywne zapalenie, co daje niektórym zakażonym małe szanse na przeżycie. Nierzadko wymagają tlenoterapii i leczenia pod okiem specjalistów.

Czym jest SARS-CoV-2?

SARS-CoV-2, nazywany powszechnie koronawirusem, to mutujący i nie do końca poznany wirus, który wywołuje objawy grypopodobne. Chorobę przez niego wywoływaną nazwano covid-19. Pierwsze zakażenia nim wykryto w Chinach pod koniec 2019 roku. Pozbawił życia wielu mieszkańców i błyskawicznie przeniósł się na inne kontynenty. Ryzyko zarażenia się SARS-CoV-2 nadal trwa, a chorych na coraz to nowsze mutacje wirusa stale przybywa. Wielu pacjentów wymaga wentylacji mechanicznej, ponieważ zakażenie wywołało u nich ostrą niewydolność oddechową.

Covid-19 przenosi się drogą kropelkową, głównie przez kichanie i kaszel, który przy zakażeniu jest bardzo nasilony. Niestety nie występuje on u wszystkich pacjentów, co bardzo komplikuje sytuację. Grono osób, u których koronawirus nie daje żadnych objawów, nie ma pojęcia o zakażeniu. W ten sposób transmitują SARS-CoV-2 na inne osoby.

Czy można się zarazić koronawirusem w ciąży?

Niestety tak. Kobiety ciężarne, podobnie jak osoby w podeszłym wieku, są szczególnie narażone na zakażenie i cięższy jego przebieg. Ich organizmy szaleją z powodu zmian hormonalnych, a układ immunologiczny jest osłabiony. Obecnie co rusz potwierdza się nowe przypadki zachorowań wśród ciężarnych, które nie zawsze kończą się wyzdrowieniem, ze względu na ostry przebieg infekcji. Wiele pacjentek będących w ciąży zmaga się też z innymi chorobami, co wiąże się ze wzmożonym ryzykiem powikłań w przypadku zakażenia.

W środowisku medycznym mówi się, że czynnikiem predysponującym do cięższego przebiegu covid-19 są problemy z wagą, zwłaszcza skrajna otyłość. Dochodząca do tego ciąża sprawia, że układy oddechowy i sercowo-naczyniowy pacjentki są obciążone, przez co funkcjonują słabiej niż u ludzi zdrowych. Są to jedynie spekulacje, lecz od dawna wiadomo, że nadmierna masa ciała ma znaczny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Jak koronawirus w ciąży wpływa na kobietę?

Koronawirus u kobiety w ciąży może być zgubny w skutkach. Obciążony i zmieniony pod względem hormonalnym organizm może nie wytrzymać zakażenia. Z tego powodu ciężarnym zaleca się szczególną ostrożność podczas pandemii. Powinny one unikać dużych skupisk ludzi i poruszać się w maseczkach. Bardzo ważną zasadą jest higiena rąk. Pomimo ryzyka ciężarna nie powinna się bać wyjść na zewnątrz. Komfort psychiczny jest równie ważny co unikanie chorób. Trzymanie się zasad i dostosowanie do panujących obostrzeń powinno pomóc w uniknięciu zachorowania.

Badania naukowe wskazują, że covid-19 w ciąży zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, samoistnego poronienia oraz martwych urodzeń noworodków. Dotychczas przeprowadzone obserwacje pokazują, że wirus nie powoduje wad wrodzonych u płodu, prawdopodobnie nie dochodzi też do transmisji wirusa przez łożysko. Ciągle jednak trwają badania na całym świecie, a wiedza na temat wpływu zakażenia SARS-CoV-2 na ciążę jest regularnie aktualizowana.

Jaki wpływ na płód ma covid w ciąży?

Koronawirus kobiety w ciąży nie ma wpływu na płód, choć wiele razy podawano sprzeczne informacje na ten temat. Przeprowadzone badania mówią jednak jasno, że dziecko będące w łonie nie może zakazić się od chorej matki. Wnioski z obserwacji podano w czasopiśmie naukowym The Lancet. Wzięło w nich udział 9 kobiet w ciąży zakażonych koronawirusem, które urodziły przez cesarskie cięcie. Badano wpływ infekcji u matki na rozwijający się płód, jednak nie stwierdzono pod tym kątem żadnych patologii. Badaniom poddano zarówno płyn owodniowy, krew pępowinową, jak i mleko z piersi. W żadnym materiale nie znaleziono wirusa, co dowodzi, że nie przenosi się on drogą przezłożyskową ani okołoporodową.

Celem przeprowadzonych badań była obserwacja, jak i czy koronawirus u kobiet w ciąży wpływa na płód. Najważniejszą kwestią było ustalenie, czy kobieta zakażona wirusem może bezpiecznie rodzić naturalnie i czy dziecko po porodzie nie będzie narażone na wystąpienie powikłań. Nic takiego nie stwierdzono, choć w ostatnim czasie pojawiło się kilka potwierdzonych przypadków transmisji wertykalnej, lecz potrzeba jeszcze wielu badań w tym zakresie, ponieważ nie wiadomo, jak dokładnie doszło do zakażenia. Niewątpliwie, dopóki liczba zakażeń nie zmniejszy się, stale powinno być to monitorowane.

Karmienie piersią po porodzie też nie przenosi wirusa na dziecko. Jedynym ryzykiem jest bliski kontakt chorej matki z noworodkiem, co może transmitować patogen. W ten sposób doszło do zakażenia u kilku noworodków, jednak nie była to wina pokarmu. Ten jest w pełni bezpieczny i zalecany dla nowonarodzonego dziecka.

Objawy koronawirusa w ciąży

U kobiety w ciąży koronawirus rozwija się tak samo jak u wszystkich innych pacjentów. Jego inkubacja trwa około tygodnia, przy czym nie zawsze manifestuje się objawami bądź przebiega z koniecznością hospitalizacji. Charakterystycznym symptomem wirusa jest zwykle utrata węchu i smaku. Osłabieniu i gorszemu samopoczuciu często towarzyszy suchy kaszel, duszność i nierzadko wysoka gorączka. O ile sam koronawirus nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się płodu, to podwyższona temperatura ciała matki już niestety tak. Jest ona szczególnie groźna w pierwszym trymestrze ciąży. Ponadto konsekwencją rozwiniętej infekcji może być ciężkie zapalenie płuc i ostra niewydolność oddechowa skutkująca śmiercią, dlatego poważnych objawów zakażenia nie wolno bagatelizować.

Kiedy zgłosić się do lekarza z koronawirusem w ciąży?

Zgłaszanie się do placówki i lekarza przy podejrzeniu zakażenia wirusem SARS-CoV-2 jest niewskazane. Ciężarna, jeśli ma jakieś niepokojące objawy, powinna zgłosić się na infolinię medyczną pod nr 800 190 590 lub skontaktować się telefonicznie z lekarzem prowadzącym ciążę, aby otrzymać skierowanie na test w kierunku covid-19. Obecnie można się na niego zapisać także drogą internetową. Bezpłatny test obejmuje również osoby nieubezpieczone. Jego koszt jest pokrywany z budżetu państwa.

Test na koronawirusa nie jest przyjemny, ale też niezbyt bolesny. Materiał do badania pobiera się z jam nosowych, co nie dla każdego jest komfortowe. Niestety jest on niezbędny do rozpoznania bądź wykluczenia obecności wirusa w organizmie. Każdego pacjenta, do czasu otrzymania wyniku, obowiązuje automatyczna trzydniowa kwarantanna. W razie wyniku pozytywnego jest ona przedłużona o kolejne dziesięć dni.

Jak uniknąć zachorowania na koronawirusa w ciąży?

Obecnie głównym środkiem zabezpieczającym przed ciężkim przebiegiem covid-19 są szczepionki. Podobnie jak u innych osób, kwalifikacja kobiet ciężarnych do szczepienia powinna być przeprowadzona indywidualnie przez wykwalifikowany personel medyczny. W związku z dużo większym ryzykiem ciężkiego przebiegu zakażenia, przedwczesnego porodu i martwych urodzeń, obecnie zaleca się szczepienie nie tylko w trakcie ciąży, ale także w przypadku jej planowania w bliskiej przyszłości. Niektórzy specjaliści zalecają wykonanie szczepienia dopiero po pierwszym trymestrze ciąży, gdy minie największe ryzyko poronienia lub innych zakłóceń w przebiegu ciąży, nie jest to natomiast poparte badaniami naukowymi. Szczepienie na covid-19 nie jest obowiązkowe, a zalecane, i decyzja o jego wykonaniu pozostawione zostaje przyszłej mamie.

Aby nie narażać kobiety w ciąży na zachorowanie, warto stronić od dużych skupisk ludzi. Jest to trudne, zwłaszcza gdy pacjentka ma inne dzieci w wieku szkolnym lub przedszkolnym, które mogą być nosicielami wirusa. W takich sytuacjach ciężarna musi zachować szczególną ostrożność w kontaktach z nimi, dbać o higienę i antyseptykę rąk, a wychodząc na zewnątrz, zabezpieczać się maseczką. Jej osłabiony system odpornościowy sprawia, że jest wyjątkowo podatna na zakażenie, dlatego nie powinna lekceważyć panujących zasad i wdrożonych obostrzeń.