Hemoroidy w ciąży – przyczyny, objawy, sposoby zapobiegania

Hemoroidy – czym są?

Hemoroidy, czyli guzki krwawnicze, stanowią fizjologiczną strukturę odbytu, uszczelniającą światło jego kanału i ułatwiającą kontrolę oddawania gazów i stolca. Struktury naczyniowe, złożone z połączeń tętniczo-żylnych i tkanki łącznej, dopiero pod wpływem stanu zapalnego i innych niesprzyjających czynników egzo- i endogennych wywołują dokuczliwe dolegliwości oraz nieprzyjemne objawy. Powstają one w przebiegu chorób układu pokarmowego oraz w wyniku siedzącego trybu życia i niezbilansowanej diety. Przypadłość ta nierzadko dotyczy również kobiet ciężarnych.

Hemoroidy w ciąży – rodzaje

W medycynie wyróżnia się cztery stopnie klinicznego postępu choroby hemoroidalnej.

1. Stopień I – żylaki nie wychodzą poza kanał odbytu i widoczne są tylko w anoskopie. W tym przypadku jedyne zalecenia lekarskie ograniczają się zazwyczaj do zmiany diety.
2. Stopień II – hemoroidy pozostają w kanale odbytnicy. Mogą one okresowo z niej wypadać przy próbach parcia, lecz cofają się samoistnie. W trakcie tego stadium zwiastują się pierwsze objawy związane z tą przypadłością, takie jak m.in. krwawienie czy świąd i ból odbytu.
3. Stopień III – wówczas guzki przesuwają się na zewnątrz w trakcie parcia, a po defekacji można je bez problemu odprowadzić za pomocą dłoni (manualnie). Co więcej, nie wypadają one tylko podczas wypróżnienia, ale i aktywności fizycznej czy dźwigania ciężkich rzeczy.
4. Stopień IV – zmiany znajdują się poza odbytnicą i nie ma możliwości, aby je odprowadzić. Jest to najbardziej zaawansowana postać tej nieprawidłowości i mogą jej wtedy towarzyszyć, m.in. krwawienie, ostry ból oraz nietrzymanie stolca. Ten stopień bardzo często wymaga już postępowania chirurgicznego w celu usunięcia powstałych guzków.

Guzki krwawnicze odbytu w ciąży – przyczyny

Żylaki odbytu mogą być szczególnie uciążliwe w ciąży. To powszechne zjawisko związane jest ze wzrostem ciśnienia żylnego, wywołanego uciskiem macicy na naczynia krwionośne jamy brzusznej i miednicy. Zwiększenie ciśnienia w żyłach zlokalizowanych w okolicach odbytu powoduje zwolnienie przepływu krwi w ich wnętrzu. Taki stan odpowiada w dalszej kolejności za pojawienie się różnorodnych poszerzeń i deformacji ścian naczynia o charakterze żylakowatym z powodu upośledzenia zdolności odprowadzenia przez nie nadmiaru krwi.

Przyczyną hemoroidów w ciąży są często również przewlekłe zaparcia, spowolniony metabolizm oraz zmniejszona aktywność fizyczna. Ponadto mogą być one skutkiem zwiększonego stężenia progesteronu, hormonu odpowiedzialnego za sprężystość ścian naczyń krwionośnych, którego wahania sprzyjają ich rozszerzaniu się i pękaniu. Guzki krwawnicze nierzadko pojawiają się także po porodzie na tle zwiększonego ciśnienia, powstającego podczas silnych skurczów i parć porodowych.

Żylaki odbytu – jak dają o sobie znać?

Objawy hemoroidów oraz ich intensywność zależą w dużej mierze od głębokości żylaków. Hemoroidy wewnętrzne powodują najczęściej niebolesne krwawienia z odbytu podczas wypróżniania się lub tuż po nim. Można zaobserwować sączenie się wydzieliny śluzowej i osiadanie jej na oddanym kale. Dopiero uzewnętrznianie się zmienionych patologicznie guzków krwawniczych powoduje uczucie pieczenia i świądu odbytu oraz nietrzymanie stolca. Sporadycznie pojawia się ból. Zewnętrze hemoroidy w ciąży oznaczają natomiast zintensyfikowanie dotychczasowych dolegliwości. Silny ból wywołują postępujące zakrzepy żylne. Może występować także uczucie niepełnego wypróżnienia się. Przypadłość ta powoduje trudności w higienie, często zmiany podrażniają otaczającą je skórę, co utrudnia komfortowe siedzenie i wypoczynek.

Jak wyglądają zewnętrzne hemoroidy? Przybiegają one postać czerwonych guzków, które można wyczuć za pomocą dłoni. Wewnętrzne natomiast są niewidoczne i przeważnie wykrywa je lekarz podczas badania przez odbyt palcem. Maść na hemoroidy w ciąży oraz inne nieinwazyjne metody nie zawsze powodują ustąpienie symptomów i cofanie się zmian. Już od początku I trymestru warto zatem wprowadzić profilaktykę żylaków odbytu.

Farmakologiczne leczenie hemoroidów

Terapia za pomocą medykamentów jest uwarunkowana stopniem zaawansowania choroby oraz nasileniem towarzyszących jej dolegliwości. Warto wiedzieć, że specyfika okresu ciąży nierzadko uniemożliwia przyjmowanie niektórych środków oraz maści, dlatego też najbardziej preferowaną formą są metody naturalne. W razie konieczności jednak lekarz może zadecydować o podjęciu leczenia farmakologicznego u ciężarnej i należy pamiętać, aby zawsze korzystać z tego typu preparatów pod jego pieczą – niezależnie czy są one wydawane na receptę, czy bez.

Jakie leki stosować na guzki krwawnicze w czasie ciąży?

• Procto-Glyvenol (czopki/krem) – od 4. miesiąca ciąży;
• Hemorectal (czopki) i Procto-Hemolan (krem) – tylko w sytuacji, gdy specjalista uzna, że korzyści terapeutyczne przewyższają nad potencjalnym ryzykiem dla płodu;
• Posterisan H (czopki) i Procto-Hemolan Control (tabletki) – tylko w momencie, gdy lekarz stwierdzi, że przyjmowanie tego leku jest absolutną koniecznością;
• Posterisan (maść/czopki) – przed zażyciem należy wcześniej dopytać się lekarza lub farmaceuty, ponieważ na ten moment nie dysponujemy wystarczającą ilością danych na temat stosowania tego leku przez kobiety w okresie ciąży.

Hemoroidy w ciąży – leczenie chirurgiczne

W większości przypadków interwencja chirurgiczna jest niepotrzebna ze względu na fakt, iż guzki samoistnie ustępują po porodzie. Z tego też powodu zazwyczaj rekomendowane jest leczenie zachowawcze aż do rozwiązania. Niemniej jednak czasem przyszła mama musi zostać poddana leczeniu operacyjnemu, szczególnie wówczas gdy doszło do zakrzepicy w obrębie guzków krwawniczych. Skrzep ten jest przeważnie usuwany w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że pacjent nie musi przebywać w szpitalu dłużej niż kilka godzin. Jest to postępowanie, które łagodzi nieprzyjemne dolegliwości bólowe, a nie sam problem.

Choroba hemoroidalna – jak leczyć ją w warunkach domowych?

Jak już wspomnieliśmy, najbezpieczniejszymi metodami leczenia dla przyszłych mam są te naturalne, które nie wymagają ani przyjmowania leków, ani użycia skalpela. Przy hemoroidach bardzo pomocne mogą okazać się nasiadówki w gorącej wodzie, które należy wykonywać kilka razy dziennie. Oprócz tego zalecane jest robienie nasiadówek w wywarze z kory dębu lub oczaru wirginijskiego. Jeżeli nie odpowiada nam taka forma, to bez problemu można zamienić ją na kompresy z takowego wyciągu, który powinno się zmieniać kilka razy w ciągu doby.

Słyszałaś kiedyś o okładach z lodu? Chociaż przynoszą one chwilową ulgę, zdecydowanie nie warto ich wykonywać, gdyż mogą zwiększać ryzyko powstania zakrzepu w obrębie guzka, a to już nierzadko wymaga leczenia chirurgicznego. Załagodzić przebieg choroby hemoroidalnej może natomiast prawidłowa higiena okolicy odbytu i przede wszystkim korzystanie z delikatnego i bezzapachowego papieru toaletowego. Zalecane jest, aby wówczas unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz pozostawania zbyt długo w pozycji siedzącej. Jeśli przyszła mama ma ochotę odpocząć, to powinna przyjąć pozycję leżącą, najlepiej na lewym boku. Istotne jest również, aby zrezygnować z silnego parcia, ponieważ zwiększa ono ciśnienie w kanale odbytu i powoduje zwiększenie objętości już powstałych guzków.

Jak uniknąć hemoroidów w ciąży? – profilaktyka

Jak wygląda profilaktyka hemoroidów w ciąży? Jednym z najbardziej istotnych elementów jest odpowiednia dieta, zapewniająca optymalną perystaltykę jelit i zapobiegająca tym samym zaparciom oraz wzdęciom. W swoim jadłospisie warto zatem uwzględnić produkty bogate w błonnik pokarmowy, który reguluje pracę układu pokarmowego. Należą do nich m.in.:

• kasza gryczana i jęczmienna,
• żytnie pieczywo,
• brązowy ryż,
• otręby,
• płatki zbożowe – pszenne oraz żytnie,
• różnego rodzaju ziarna i nasiona.

Przede wszystkim należy organizm nawadniać, ponieważ zbyt twarde stolce prowokują silne parcie oraz intensywne napieranie masy kałowej na ściany kanału odbytu, co sprzyja podrażnieniu guzków krwawniczych. Nie warto zapominać także o umiarkowanej aktywności fizycznej – odpowiednia dawka ruchu, dostosowana do zaawansowania ciąży i kondycji kobiety usprawnia bowiem motorykę jelit, wzmacnia mięśnie dna miednicy oraz pozwala złagodzić inne dolegliwości ciążowe.

W profilaktyce choroby hemoroidalnej w ciąży dużą rolę odgrywa częstość wypróżnień. Nie zaleca się, aby unikać defekacji, mimo że mogą temu procesowi towarzyszyć nieprzyjemne objawy. Strach przed bólem i krwawieniem często prowadzi do błędnego koła, które z kolei znacząco pogarsza przebieg tego schorzenia.

FAQ:

• Jak powstają hemoroidy w ciąży?

Najczęściej guzki te powstają, ponieważ w trakcie ciąży dochodzi do wzrostu ciśnienia żylnego, wywołanego uciskiem macicy na niektóre żyły jamy brzusznej i miednicy. Takie zjawisko z kolei powoduje, że zwalnia się przepływ krwi w ich wnętrzu, a w żyłach doprowadzających zwiększa się ciśnienie.

• Jak leczyć hemoroidy w okresie ciąży?

Terapia tego schorzenia w trakcie trwania ciąży opiera się głównie na metodach zachowawczych. W poważniejszych przypadkach jednak lekarz może zalecić rozpoczęcie farmakoterapii z użyciem maści, czopków, a w razie konieczności – tabletek. W sytuacji, gdy u kobiety manifestują się powikłania zakrzepowe, niezbędna może być interwencja chirurgiczna.

• Czy stosowanie leków na hemoroidy w czasie ciąży jest bezpieczne?

Większość dostępnych medykamentów nie jest przeznaczona do przyjmowania w trakcie ciąży. Wynika to z braku badań niżeli samej ich szkodliwości. Jeżeli leczenie zachowawcze zawiodło, to farmakoterapia może być nieunikniona. Bardzo ważne, aby była ona przeprowadzona pod opieką lekarza, który oceni, czy korzyści terapeutyczne przeważają nad ryzykiem.

BIBLIOGRAFIA:

https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/hemoroidy/92518,preparaty-stosowane-w-leczeniu-hemoroidow-w-czasie-ciazy-i-karmienia-piersia