Czym jest łożysko przodujące? Czy stwarza zagrożenie dla dziecka?

Łożysko jest narządem, który powstaje na czas ciąży. Tworzą je błona śluzowa macicy wraz z zewnętrzną warstwą komórek otaczających zarodek (kosmówka). Pełni ono bardzo ważne funkcje: umożliwia wymianę gazową między krwią mamy i dziecka, dostarcza niezbędnych substancji odżywczych i przeciwciał, usuwa zbędne produkty przemiany materii, a także produkuje hormony (m.in. estrogeny, progesteron i gonadotropinę kosmówkową). Niekiedy ze strony tego narządu obserwuje się powikłania, które stanowią zagrożenie dla ciąży. Jednym z nich jest łożysko przodujące. 

Co to jest łożysko przodujące?

Łożysko przodujące to sytuacja, w której doszło do nieprawidłowego umiejscowienia się łożyska w macicy. W prawidłowych warunkach powinno ono znajdować się na ścianie tego narządu. Zdarza się jednak, że ma to miejsce (całkowicie lub częściowo) w dolnym odcinku macicy – w okolicy ujścia wewnętrznego szyjki macicy. Łożysko przodujące dotyczy ok. 1% wszystkich ciąż.

Ze względu na umiejscowienie wyróżnia się:

• łożysko centralnie przodujące – łożysko w całości pokrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy;
• łożysko częściowo przodujące – pokryta jest tylko część ujścia wewnętrznego szyjki macicy;
• łożysko brzeżnie przodujące – łożysko jest połączone z ujściem szyjki macicy tylko brzegiem;
• łożysko przodujące bocznie – łożysko jest położone nisko, ale nie styka się z ujściem wewnętrznym szyjki macicy.

Przyczyny łożyska przodującego

Nie udało się ustalić konkretnej przyczyny łożyska przodującego. Znane są natomiast czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia tego powikłania. Wśród nich wymienia się:

• ciążę wielopłodową,
• ciążę powikłaną wadami rozwojowymi dziecka,
• wystąpienie łożyska przodującego w poprzedniej ciąży,
• przebycie zabiegu łyżeczkowania macicy,
• zakończenie poprzednich ciąż cesarskim cięciem,
• palenie papierosów.

Uważa się także, że szanse na wystąpienie łożyska przodującego są większe u kobiet, które przebyły kilka ciąż. Związane jest to ze zmianami w błonie śluzowej macicy w miejscu, gdzie zagnieździły się poprzednie łożyska. Uniemożliwiają one ponowne rozwinięcie się tego narządu w tym samym miejscu.

Łożysko przodujące – objawy

Objawy łożyska przodującego najczęściej pojawiają się ok. 32–34. tygodnia ciąży. Pierwszym z nich jest krwawienie z dróg rodnych. Jest ono mało obfite i bezbolesne. Nieprzyjemne dolegliwości (ból, znaczna utrata krwi) towarzyszą dopiero kolejnym krwawieniom.

Postępowanie w przypadku łożyska przodującego

Kobieta, która zaobserwuje u siebie objawy łożyska przodującego, powinna niezwłocznie udać się do lekarza. Nieprawidłowość tą można wykryć w badaniu ultrasonograficznym. Niewskazane są badania przezpochwowe i wewnętrzne.

Postępowanie w przypadku łożyska przodującego zależy od kilku czynników – zwłaszcza wieku ciąży i stopnia nasilenia objawów. Gdy dziecko nie jest jeszcze zdolne do samodzielnego przeżycia, zalecane jest leczenie zachowawcze. Ciężarna powinna prowadzić oszczędny tryb życia, zrezygnować z pracy, leżeć i pozostać pod ścisłą obserwacją lekarską. Niekiedy konieczna jest hospitalizacja oraz przyjmowanie leków. Donoszona ciąża najczęściej kończy się cięciem cesarskim.