Co to jest hipotrofia wewnątrzmaciczna? Rodzaje, przyczyny i leczenie

Hipotrofia wewnątrzmaciczna może zostać rozpoznana podczas badania ultrasonograficznego. Lekarz mierzy długość dziecka i obwód jego brzucha. Następnie nanosi wyniki pomiarów na siatki centylowe i porównuje je z przyjętymi normami. Bardzo ważne jest, aby wiek ciąży został prawidłowo określony. W przeciwnym razie hipotrofia wewnątrzmaciczna może zostać błędnie zdiagnozowana (lub niezdiagnozowana, jeżeli dziecko jest w rzeczywistości starsze).

Czym jest hipotrofia?

Hipotrofia (wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu) jest stanem, w którym dziecko jest mniejsze, niż normy średniego rozmiaru przyjęte dla danego wieku ciąży. W praktyce oznacza to, że wyniki pomiaru ich długości lub masy ciała mieszczą się poniżej 10 percentyla na siatkach centylowych. Szacuje się, że hipotrofia wewnątrzmaciczna dotyczy nawet 10% wszystkich ciąż.

 Wyróżnia się dwa rodzaje wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu. Są to:

• hipotrofia symetryczna,
• hipotrofia asymetryczna.

 Hipotrofia symetryczna rozwija się w I trymestrze ciąży. Obecny jest niedobór wzrostu oraz deficyt masy ciała, który dotyczy wszystkich części ciała. Natomiast hipotrofia asymetryczna jest rozpoznawana, gdy jej przyczyna pojawiła się w II lub III trymestrze ciąży. Towarzyszy jej asymetria budowy ciała, niedorozwój narządów wewnętrznych (poza sercem, mózgiem i nadnerczami).

Jakie są przyczyny hipotrofii?

Nie zawsze udaje się ustalić konkretne przyczyny hipotrofii wewnątrzmacicznej. Wyróżniono natomiast czynniki, które zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Dzieli się je na:

• matczyne,
• płodowe,
• łożyskowe.

 Matczyne czynniki ryzyka wystąpienia hipotrofii wewnątrzmacicznej to: zaawansowana cukrzyca, pierwsza ciąża, choroby nerek lub układu krążenia, awitaminoza, niedożywienie, niedokrwistość, toczeń rumieniowaty, zatrucia w trakcie ciąży, choroby pasożytnicze, wady macicy. Przyczyny ze strony płodu to przede wszystkim wady wrodzone lub chromosomowe, ale też zakażenia wewnątrzmaciczne. Czynnikami ryzyka są także ciąża mnoga i płeć żeńska. Hipotrofia wewnątrzmaciczna może rozwinąć się również przy łożysku przodującym, przy niewydolności łożyska lub jego przedwczesnym odklejeniu. Predysponują do niego również nieprawidłowy przyczep pępowiny oraz pojedyncza tętnica pępowinowa.

Jak wygląda leczenie hipotrofii wewnątrzmacicznej?

Obecnie nie ma żadnej metody leczenia hipotrofii wewnątrzmacicznej, która pozwoliłaby na przywrócenie prawidłowego wzrostu dziecku. Gdy zaburzenie to zostanie rozpoznane, ciężarna musi pozostać pod ścisłą opieką lekarską. Monitorowanie dziecka jest możliwe dzięki badaniom kardiotokograficznym i ultrasonograficznym naczyń płodowych. Konieczne jest także liczenie ruchów dziecka. Ze względu na zwiększone ryzyko niedonoszenia ciąży, po 36 tygodniu niekiedy konieczne jest wywołanie przedwczesnego porodu.

Rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią

Rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią wewnątrzmaciczną zwykle przebiega prawidłowo. W większości przypadków wzrost osiąga prawidłowe parametry ok. 4 roku życia. Zdarza się jednak, że dochodzi do zahamowania rozwoju fizycznego lub opóźnienia rozwoju umysłowego. Dziecko z hipotrofią powinno być systematycznie monitorowane przez lekarza.

 Możliwe powikłania hipotrofii wewnątrzmacicznej to:

• niedotlenienie okołoporodowe,
• poród przedwczesny,
• śmierć okołoporodowa,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• niskorosłość.

 Występuje także zwiększone ryzyko wystąpienia niektórych chorób w wieku dorosłym (m.in. choroby wieńcowej). Najcięższe powikłania dotyczą hipotrofii wywołanej przez wady wrodzone.

Zobacz także: Jak wygląda dziecko w 24 tygodniu ciąży?