2000 szans na szczęśliwe życie

Co 27 sekund ktoś na świecie słyszy diagnozę: nowotwór krwi. To moment rozpoczęcia dramatycznego wyścigu z czasem, gdzie szanse na przeżycie to 1: 20 000- bo tyle wynosi prawdopodobieństwo znalezienia zgodnego dawcy szpiku. 1 do kilku milionów w przypadku rzadkiego genotypu. Statystyki są nieubłagane, tym bardziej cieszy fakt, że w ramach współpracy Fundacją DKMS, Centrum Medycznym Damiana i Laboratorium PBKM miało miejsce 2000 procedur przeszczepień krwiotwórczych komórek macierzystych, dających szansę ciężko chorym pacjentom na normalne życie.

Wykorzystanie komórek macierzystych w leczeniu

Jak wynika z danych Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych liczba chorych na nowotwory krwi na świecie wzrosła dwukrotnie w ciągu ostatnich kilkunastu lat. W Polsce choruje ponad 100 tys. osób, a każdego roku diagnozę stawia się prawie sześciu tysiącom Polaków^[1]. Około 85% chorych dobrze reaguje na chemioterapię konwencjonalną^[2], u około 15%- 20% dochodzi do wznowy choroby, wówczas jedyną szansą na powrót do zdrowia jest przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych z mobilizowanej krwi obwodowej, krwi pępowinowej lub szpiku kostnego. Tylko 25 proc. pacjentów, wymagających przeszczepienia, znajduje dawcę w rodzinie – pozostałe 75 proc. chorych potrzebuje pomocy „bliźniaka genetycznego”. Po znalezieniu takiego dawcy następuje pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych [o sposobie pobrania komórek decyduje lekarz prowadzący pacjenta],  ich przygotowanie w certyfikowanym laboratorium i wysłanie do ośrodka przeszczepowego.

Komórki macierzyste- wykorzystane za granicą i w Polsce

Polski Bank Komórek Macierzystych jest największym bankiem komórek macierzystych w Europie, 5 co do wielkości na świecie. Główną osią działalności jest bankowanie komórek macierzystych pozyskanych podczas porodu do wykorzystania w przypadku choroby w rodzinie. Centralne Laboratorium PBKM ma powierzchnię kilkuset metrów oraz podzielone jest na poszczególne pracownie, gdzie przygotowywane są ratujące życie preparaty komórek macierzystych: komórek macierzystych krwi pępowinowej, sznura pępowinowego, tkanki tłuszczowej oraz pobrane od dawców niespokrewnionych krwiotwórcze komórki z mobilizowanej krwi obwodowej i szpiku. O jakości przygotowanych preparatów świadczy kilkutysięczna lista chorych, którym pomogły. Wśród nich – 2000 pacjentów, którzy mieli przeszczepione krwiotwórcze komórki macierzyste szpiku kostnego lub mobilizowanej krwi obwodowej przygotowane przez zespół PBKM w ramach współpracy z Fundacją DKMS i CM Damiana.

Kilka razy w tygodniu w Centralnym Laboratorium PBKM zjawiają się kurierzy, który mają za zadanie zawieźć preparat krwiotwórczych komórek macierzystych szpiku kostnego do kliniki transplantacyjnej. Przeszczepy krwiotwórcze sprawdzone i przygotowane przez Laboratorium Polskiego Banku Komórek Macierzystych pomogły chorym na całym świecie- od Lublina po  Australię. Z jednej strony można mieć satysfakcję, że te wszystkie przypadki udało się przeprowadzić bez większych powikłań i błędów, z drugiej – zawsze przychodzi refleksja, że po drugiej stronie jest ciężko chory człowiek. Należy mieć nadzieję, że dzięki przeszczepieniu komórek macierzystych ; słowo „jest” można zamienić na „był”. I to „był” oznacza dla niego życie w zdrowiu. – podsumowuje refleksyjnie osiągnięcia swojego zespołu dr Krzysztof Machaj.

Krwiotwórcze komórki macierzyste stosowane są w leczeniu od ponad 40 lat. Ich głównymi źródłami mającymi zastosowanie w hematologii są krew pępowinowa, szpik kostny i mobilizowana krew obwodowa. W 2020 roku w Polsce wykonano blisko 1700 przeszczepień komórek macierzystych we wskazaniach hematologicznych, liczba ta była mniejsza niż w latach poprzednich ze względu na obostrzenia spowodowane pandemią wirusa sars-cov-2^[3].

O PBKM

Polski Bank Komórek Macierzystych przewodzi międzynarodowej Grupie FamiCord zarządzającej bankami komórek macierzystych zlokalizowanymi na terenie Europy. Grupa przechowuje ponad 403 tys. próbek krwi pępowinowej lub tkanek i około 540 tys. wszystkich próbek materiałów biologicznych. Głównym obszarem działalności PBKM jest pozyskiwanie, przetwarzanie i długotrwałe przechowywanie komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej i innych tkanek popłodowych na zlecenie Rodziców (bankowanie rodzinne). Celem bankowania jest zapewnienie bezpieczeństwa rodziny na wypadek wystąpienia ciężkiej choroby wymagającej przeszczepienia komórek macierzystych u dawcy lub członków jego najbliższej rodziny.

Grupa FamiCord jest obecna na kilkunastu rynkach europejskich. Bezpośrednio oferuje usługi dla klientów w Polsce, Turcji, Hiszpanii, Portugalii, Węgrzech, Rumunii, Szwajcarii, Włoszech, Luksemburgu, w Niemczech, na Łotwie, na Litwie i w Estonii oraz od niedawna w Czechach i na Słowacji. Grupa FamiCord jest jedną z wiodących firm w tych wszystkich krajach. Ponadto, świadczy usługi dla partnerów, którzy pozyskują klientów w Szwecji, Danii, Serbii i krajach bałkańskich, Włoszech oraz na Ukrainie. Usługi Grupy realizowane są poprzez sieć własnych banków oraz przez banki współpracujące zlokalizowane m.in. w Szwajcarii, Szwecji, na Ukrainie oraz w USA i UK.

Dodatkowo Grupa inwestuje w rozwój usług w zakresie wytwarzania produktów leczniczych terapii zaawansowanej (ATMP), uważanych za jeden z najważniejszych kierunków rozwoju medycyny. Grupa PBKM jest również zaangażowana w blisko 10 prób klinicznych, w ramach których podano pacjentom leki będące frakcją komórek macierzystych już około 700 razy.

Od maja 2016 r. PBKM notowany jest na głównym rynku warszawskiej giełdy.

^[1] https://www.rp.pl/zdrowie/art9638941-rak-krwi-liczba-chorych-na-swiecie-rosnie

^[2] www.dkms.pl [dostęp: wrzesień 2021]

^[3] Biuletyn Informacyjny Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant” nr 30, 2021 s. 44