Niedoczynność tarczycy w ciąży

Niedoczynność tarczycy u kobiety ciężarnej definiowane jest jako stężenie TSH powyżej górnej granicy wartości referencyjnych specyficznych dla ciąży. Niedoczynność tarczycy w czasie ciąży pojawia się z tych samych powodów, co poza tym okresem. Najczęściej jest to autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto, stan po leczeniu radiojodem lub usunięciu tarczycy.

Niedoczynność tarczycy w ciąży- objawy

Wśród objawów niedoczynności tarczycy w ciąży wymienia się:

• uczucie zmęczenia,
• senność,
• łamliwość paznokci,
• wypadanie włosów,
• uczucie zimna,
•  zaparcia.

Niedoczynność tarczycy w ciąży- badania

Niedoczynność tarczycy diagnozuje się na podstawie objawów klinicznych, a także wyniku stężenia TSH (podwyższony) oraz FT4 (obniżone). Wyróżnia się także postać subkliniczną niedoczynności, gdy TSH jest podwyższone, a wartość FT4 prawidłowa. Zaleca się, aby badanie TSH wykonała każda kobieta w okresie prekoncepcyjnym lub w pierwszych tygodniach ciąży.

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego z 2021 roku, tak prezentują się wartości referencyjne dla stężenia hormonu tyreotropowego (TSH), wolnej trijodotyroniny (FT3) i wolnej tyroksyny (FT4) w poszczególnych trymestrach ciąży:

W większości przypadków, leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży podejmuje się jednak, gdy stężenie TSH przekroczy wartości 2,5 mIU/l w I. trymestrze i 3 mIU/l w kolejnych.

Ponadto, po rozpoznaniu niedoczynności tarczycy zaleca się wykonanie kobiecie ciężarnej USG tarczycy. Aby zdiagnozować przyczynę oznacza się także stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy: przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) oraz przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG). Zwiększone stężenie anty- TPO charakterystyczne będzie dla choroby Hashimoto.

Niedoczynność tarczycy w ciąży- leczenie

Lekiem z wybory w przypadku niedoczynności tarczycy jest suplementacja hormonów tarczycy w postaci lewotyroksyny. W przypadku kobiet leczonych w ten sposób przed ciążą, dawki leku powinny być zwiększone na czas jej trwania o około 20–30%. Po porodzie zaś należy je ponownie zmniejszyć do dawek przyjmowanych przed ciążą.

Monitorowanie leczenia niedoczynności tarczycy w ciąży polega na oznaczaniu stężenia TSH co 4 tygodnie w pierwszej połowie ciąży i przynajmniej jeden raz około 30. tygodnia. Ważne jest, aby lewotyroksynę przyjmować rano na czczo, około pół godziny przed posiłkiem.

Niedoczynność tarczycy w ciąży- powikłania

Do powikłań nieleczonej lub niezdiagnozowanej niedoczynności tarczycy w czasie ciąży zalicza się nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, przedwczesne oddzielanie się łożyska, krwotoki poporodowe, a nawet poronienie. Poza tym może dojść do wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrastania, a dziecko po urodzeniu może mieć ograniczone funkcje poznawcze oraz niższy poziom IQ. Jest to związane z faktem, że przez pierwsze 12 tygodni życia płodowego dla dziecka źródłem hormonów jest tarczyca matki. Jeśli produkcja ich jest niewystarczająca, dojść może do zaburzeń prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u dziecka.

Bibliografia:

1. Choroby tarczycy w ciąży: zalecenia postępowania Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego, Endokrynologia Polska Volume/Tom 72; Number/Numer 5/2021
2. Sytuacje kliniczne w położnictwie, G.H. Bręborowicz PZWL 2017