GBS w ciąży- co oznacza?

Paciorkowce grupy B – co to takiego?

GBS w ciąży pojawia się na skutek występowania bakterii z gatunku Streptococcus agalactiae, które są składnikiem naturalnej flory bakteryjnej kobiety ciężarnej. Bytują w przewodach pokarmowych oraz moczowym, który prawdopodobnie wpływa na ich kolonizację również w okolicach pochwy.

GBS – badanie dla kobiet ciężarnych

Do badania w kierunku GBS powinna zgłosić się każda kobieta ciężarna między 35. a 37. tygodniem ciąży. Diagnostyka jest o tyle ważna, że zakażenie paciorkowcami nie daje właściwie żadnych charakterystycznych objawów chorobowych.

Jak wygląda badanie GBS?

Badanie GBS przebiega szybko i sprawnie. Ta krótka procedura polega na pobraniu wymazu z dolnej części lub przedsionka pochwy bądź odbytnicy za pomocą specjalnie do tego przystosowanej, cienkiej wymazówki.

Pobrania wymazu do badania GBS może dokonać sama ciężarna, która zapoznała się wcześniej z instrukcją. Częściej jednak wykonuje je lekarz albo położna. Badanie GBS nie może być wykonywane za pomocą wziernika. Po tym, jak w gabinecie ginekologicznym zostanie pobrana próbka na obecności paciorkowców grupy B, zostaje ona wysłana do laboratorium mikrobiologicznego. Oczekiwanie na wyniki badania trwa około pięciu dni; warto zaznaczyć, że dokument taki kobieta ciężarna musi zabrać ze sobą do szpitala. Badanie przesiewowym testem mikrobiologicznym pokaże, czy u pacjentki występują paciorkowce GBS.

Przed badaniem należy wdrożyć wstrzemięźliwość seksualną; nie można również zapomnieć o przestrzeganiu zasad higieny intymnej, co zapobiegnie infekcjom ze strony narządów płciowych.

Czy GBS doprowadza do zapalenia błon płodowych?

Wspomnieliśmy już, że GBS może rozwijać się w drogach rodnych kobiety ciężarnej. Choroba ta nie daje charakterystycznych objawów, wobec czego kobieta może nawet nie wiedzieć o tym, że jest nosicielką. Zazwyczaj dowiaduje się dopiero wtedy, gdy pobrany zostaje wymaz. Prawdopodobnym źródłem kolonizacji pochwy są bakterie z grupy B, które występują między innymi w przewodzie pokarmowym bądź okolicach cewki moczowej.

Zakażenie GBS może nieść ze sobą wiele konsekwencji. Jedną z nich jest możliwość wystąpienia zapalenia płuc, zapalenia błon płodowych oraz zapalenia błony śluzowej macicy. W niektórych przypadkach zakażenie GBS w ciąży może doprowadzić do zapalenia opon mózgowo rdzeniowych – co jest bardzo poważnym schorzeniem i może doprowadzić nawet do śmierci kobiety. GBS w ciąży jest niebezpieczne – warto zatem zrobić badanie GBS, które pozwoli sprawdzić obecność paciorkowców grupy B i wdrożyć odpowiednie leczenie.

GBS w ciąży – co może zrobić noworodkowi?

Zakażenie noworodka bakterią może doprowadzić do rozwinięcia się ciężkiej choroby inwazyjnej. Objawi się to na przykład posocznicą, która rozwija się w pierwszym tygodniu życia noworodka. Choroby związane z GBS mogą pojawiać się nawet do trzeciego miesiąca jego życia. Często pojawia się także zapalenie płuc bądź zapalenie opon mózgowo rdzeniowych; wystąpić może również zapalenie szpiku kostnego oraz ropne zapalenie stawów.

Co po badaniu GBS?

Wiemy już, jak przebiega badanie GBS. Jakie są dalsze kroki? Jeśli kobiety ciężarne będą nosicielkami GBS, wówczas ginekolog prowadzący musi odnotować ten fakt w karcie osoby ciężarnej. Dokumentacja tego typu powinna również zawierać informacje na temat nadwrażliwości lub uczulenia na leki.

Profilaktyka zakażenia GBS powinna odbyć się między 35 a 37 tygodniem ciąży. Nawet w przypadku braku nosicielstwa GBS, należy wdrożyć niektóre procedury – zwłaszcza jeśli pacjentka w wywiadzie lekarskim podała, że doszło do zakażenia okołoporodowego któregoś z poprzednich dzieci.

Badaniom na GBS powinny zostać poddane także te kobiety, które zgłosiły się do szpitala po 18 godzinach od pęknięcia błon płodowych oraz w przypadku, gdy u ciężarnych wystąpiła temperatura wyższa niż trzydzieści osiem stopni Celsjusza.

Profilaktykę należy rozpocząć zaraz po przyjęciu kobiety do szpitala. Najczęściej podaje się od razu penicylinę G w sposób dożylnie. Pierwsza dawka wynosi 5 mln jednostek; kolejne podawane są w dawce 2,5 mln jednostek co cztery godziny.

Warto przy okazji dodać, że zakażenie GBS w ciąży nie stanowi wcale przeciwwskazania do pobrania krwi pępowinowej dziecka. Każda pojedyncza próbka jest bowiem podana badaniom na obecność bakterii, grzybów oraz wirusów. Dodatkowo śródporodowa antybiotykoterapia sprawia, że ryzyko zakażenia GBS jest naprawdę znikome.

GBS – co robić, jeśli występuje u noworodków?

Badanie GBS polega na wychwyceniu zmian wskazujących jednoznacznie na zakażenie. Jeśli wynik jest pozytywny, wówczas konieczne jest wdrożenie u kobiety ciężarnej antybiotykowej profilaktyki okołoporodowej. Takie działanie wymusza także obserwowanie dziecka; noworodek musi być pod kontrolą przez przynajmniej dwadzieścia cztery godziny. Jeśli w tym czasie pojawią się jakiekolwiek oznaki zakażenia, dziecko musi być poddane pełnej diagnostyce. W tej sytuacji materiał do badań pobierany jest z ucha oraz pępka noworodka.

Obserwacji przez okres od 24 do 48 godzin powinny zostać poddane także noworodki powyżej trzydziestego czwartego tygodnia ciąży, które nie miały żadnych klinicznych objawów zakażenia, a których matki otrzymały profilaktykę okołoporodową w czasie krótszym niż cztery godziny przed porodem. W takim przypadku nie ma konieczności wykonywania badania mikrobiologicznego krwi. Jeśli żadne objawy chorobowe się nie pojawiają, wówczas dziecko może zostać wypisane ze szpitala.

Jakie są jeszcze wskazania do wykonania pełnej diagnostyki na występowanie bakterii z grupy B u noworodka? Badania wykonuje się wtedy, gdy:

• u matki dziecka występuje gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza oraz jeden z objawów, które mogą pojawiać się przy kolonizacji pochwy. Mowa tu o takich dolegliwościach, jak tkliwość macicy, przedwczesne pęknięcie błon płodowych czy leukocytoza;
• w przypadku, gdy dojdzie do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, a bakterie z grupy B doprowadziły do zakażenia GBS bez charakterystycznych objawów.

Diagnostyka pozwoli określić, czy u dziecka zagrożony jest przewód pokarmowy, czy może wystąpić u niego sepsa bądź zakażenie ośrodkowego układu nerwowego. Wiedza ta niezbędna jest do tego, by jak najszybciej wdrożyć ewentualną antybiotykoterapię. Odpowiednie leczenie sprawi, że zakażenie GBS nie doprowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Obserwacja ma zatem kluczowe znaczenie – w niektórych przypadkach może nawet uratować noworodkowi życie.

FAQ:

• Jakie mogą być konsekwencje zarażeniem bakteriami z grupy GBS?

Skutkiem wystąpienia zakażenia może być na przykład zapalenie płuc, błon płodowych oraz błony śluzowej macicy. Możliwa jest także znacznie groźniejsza choroba, czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

• Czy zakażenie GBS daje jakieś objawy?

Niestety, choroba ta nie daje żadnych charakterystycznych objawów, przez co jest trudno wykrywalna. Kobiety ciężarne dowiadują się o zakażeniu najczęściej w trakcie przeprowadzania standardowych badań.

• Jak sprawdzić, czy jestem zakażona GBS?

To, czy w naszym organizmie pojawiły się bakterie z grupy GBS, można sprawdzić za pomocą wymazu, którego dokonuje lekarz lub położna. Zebrany materiał zostaje wysłany do laboratorium mikrobiologicznego, a po pięciu dniach pacjentka otrzymuje wyniki.