Suplementy w ciąży- brać czy nie?

Jakie suplementy w ciąży?

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników kobiety ciężarne nie powinny rutynowo i na własną rękę zażywać tzw. produktów wielowitaminowych. W swoich zaleceniach lekarze ginekolodzy rekomendują, aby większość mikroelementów i makroelementów przyszłe mamy starały się dostarczać w codziennej, zróżnicowanej diecie. Dodatkowa suplementacja jest wskazana tylko w przypadku niedoborów lub w innych uzasadnionych sytuacjach i zawsze powinna przebiegać pod kontrolą lekarza.

PTGiP wymienia jednak 5 substancji, które przyszłe mamy powinny włączyć do suplementacji. Są to: kwas foliowy, kwasy DHA, żelazo, jod oraz witamina D.

Suplementacja kwasu foliowego

Kwas foliowy powinny zażywać kobiety starające się o dziecko przez co najmniej 6 tygodni przed zajściem w ciążę. Niektórzy twierdzą, że powinny przyjmować go wszystkie współżyjące kobiety. Suplementacja kwasu foliowego jest niezwykle ważna z racji roli jaką odgrywają foliany w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego u dzieci. U kobiet, które przyjmują rekomendowaną dawkę kwasu foliowego- najczęściej 0,4 mg, ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej np. rozszczepu kręgosłupa, jest niższeo ok. 72% w porównaniu do grupy dzieci, których matki niesuplementowały kwasu foliowego.

Zażywać kwas foliowy kobiety powinny także w trakcie ciąży. Szczególnie ważne jest to przez pierwsze 12 tygodni, ponieważ wtedy ma miejsce organogeneza (kształtowanie i powstawanie narządów) u dziecka. Istotne jest też, aby kontynuować suplementację do końca ciąży oraz podczas karmienia piersią, ponieważ wtedy zapotrzebowanie na kwas foliowy wzrasta. Jeśli kobieta urodziła w przeszłości dziecko z wadą ośrodkowego układu nerwowego, stosowane dawki kwasu foliowego w czasie kolejnej ciąży powinny być wyższe. Warto też dostarczać foliany wraz z dietą. Jest ich szczególnie dużo np. w warzywach liściastych- szpinaku czy kapuście, a także w orzechach, ziarnach zbóż czy też burakach.

Suplementy w ciąży- DHA

DHA, inaczej kwas dokozaheksaenowy, należy do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (OMEGA-3). Odpowiednia ilość DHA w okresie ciąży i karmienia jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju na poziomie komórkowym, neuronowym, a w konsekwencji zapewnia m.in. prawidłową ostrość wzroku oraz prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka. Kwasy DHA zmniejszają także ryzyko wystąpienia depresji u matki. Niedobór DHA może przyczynić się zaś do porodu przedwczesnego lub rozwoju preeklampsji (stanu przedrzucawkowego). Naturalnie kwasy OMEGA-3 występują w rybach i owocach morza. W czasie ciąży należy jednak ograniczyć spożycie ryb morskich z uwagi na ewentualną zawartość rtęci. Dlatego też PTGiP rekomenduje suplementację 200 mg DHA u wszystkich ciężarnych, w przypadku spożywania małych ilości ryb dawki te mogą być zwiększone.

Suplementy w ciąży- żelazo

W trakcie trwania ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta. Wynika to z potrzeb rosnącego dziecka, popłodu (łożyska, błon płodowych) oraz zwiększenia się objętości mięśnia macicy. Niedobór żelaza jest najczęstszą przyczyną niedokrwistości w czasie ciąży. Niewskazane jest jednak suplementowanie tego pierwiastka przez wszystkie kobiety ciężarne, ponieważ są naukowe doniesienia dotyczące negatywnego wpływu nadmiaru żelaza na przebieg ciąży. Z tego powodu zgodnie z rekomendacjami PTGiP żelazo w czasie ciąży suplementować powinny kobiety z niedokrwistością lub niskim stężeniem ferrytyny.

Każda przyszła mama powinna jednak starać się dostarczać żelazo wraz z codzienną dietą. Jego duża zawartość występuje w mięsie, podrobach, ale także w roślinach strączkowych czy natce pietruszki. Należy jednak pamiętać, że żelazo znajdujące się w produktach roślinnych gorzej wchłania się niż to zawarte w produktach odzwierzęcych.

Suplementacja jodu w ciąży

Podobnie jak w przypadku żelaza, w czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na jod. Jest to związane głównie z jego utratą przez nerki oraz z zapotrzebowaniem dziecka. Niedobór jodu może skutkować niedoczynnością tarczycy, uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, upośledzeniem umysłowym oraz niedosłuchem lub nawet głuchotą u noworodków. Jod głównie dostarczany jest do organizmu dzięki jodowanej soli, ale znajduje się też w nabiale, jajkach czy rybach.

PTGiP rekomenduje suplementację jodu u wszystkich ciężarnych bez chorób tarczycy w dawce 150 – 200 mcg/dobę. U kobiet z chorobami tarczycy zaś suplementacja jodu powinna się odbywać pod kontrolą stężenia hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych.

Witamina D w ciąży

Witamina D niezbędna jest do regulacji stężenia wapnia oraz fosforu we krwi, a także ma duży wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Najważniejszym źródłem witaminy D jest jej synteza (wytwarzanie) przez skórę pod wpływem promieni UV. Uważa się, że w Polsce możliwe jest to przy codziennej półgodzinnej ekspozycji na słońce, bez stosowania kremów z filtrem, od marca do września. W pozostałych miesiącach wytwarzanie witaminy D jest niewystarczające. Dlatego też rekomenduje się, aby kobiety w okresie ciąży i laktacji suplementowały witaminę D w dawce dostosowanej do jej stężenia w krwi. Najczęściej jest to między 1500 a 4000 IU (jednostek)wit. D na dobę.