Cesarskie cięcie – wszystko, co warto o nim wiedzieć

Cesarskie cięcie – wskazania

W Polsce niepraktykowane jest realizowanie cięcia cesarskiego na życzenie pacjentki. Jest to operacja, do której istnieją konkretne powody, uniemożliwiające poród siłami natury. Jakie są zatem wskazania do cesarskiego cięcia? Możemy podzielić je na:

• elektywne (planowane),
• nagłe,
• pilne

W pierwszej grupie znajdują się m.in. nieprawidłowe położenie, przewidywana duża masa dziecka, stan po 2 (lub więcej) cięciach cesarskich czy też niewspółmierność porodowa. Poza położniczymi wskazaniami do cięcia cesarskiego wyróżnia się również schorzenia kardiologiczne czy też psychiatryczne. Warto wiedzieć, że ciąża bliźniacza jednokosmówkowa jest także elektywnym wskazaniem do porodu drogą cięcia cesarskiego.

Zdarza się, że cięcie cesarskie nie jest wcześniej planowane, ale okazuje się konieczne. Dzieje się tak w przypadku wystąpienia bradykardii u dziecka i nieprawidłowego zapisu KTG. Nagłymi stanami, które wymagają natychmiastowej operacji, jest m.in. wypadnięcie pępowiny, rzucawka czy też łożysko przedwcześnie oddzielające się od macicy. W sytuacji, gdy istnieje ryzyko powikłań zarówno dla kobiety, jak i noworodka, np. w postaci jego niedotlenienia, mówi się o tzw. cięciu na jodynę, sugerującym działania lekarzy mające na celu jak najszybsze wydobycie dziecka z jamy macicy.

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wyróżnia konkretne wskazania do wykonania cięcia cesarskiego i są to m.in.:

• bardzo duże wymiary lub masa płodu,
• brak postępu w kolejnych fazach porodu,
• choroby sercowo-naczyniowe,
• ciężki stan przedrzucawkowy,
• kilkukrotne owinięcie się płodu pępowiną wokół szyi,
• konflikt serologiczny,
• nieprawidłowe ułożenie dziecka,
• odklejenie się łożyska,
• poród przedwczesny,
• tokofobia, czyli stwierdzony przez lekarza psychiatrę paniczny lęk przed porodem.

Cięcie cesarskie – przygotowanie

W przypadku planowego cięcia cesarskiego najczęściej przyjęcie jest w dniu operacji, rano, będąc na czczo. Zdarza się, że w niektórych szpitalach preferowana jest opcja przyjęcia dzień przed wyznaczonym terminem cesarskiego cięcia. Zazwyczaj prosi się przyszłą mamę o umycie antybakteryjnym mydłem oraz ogolenie okolicy, w której będzie blizna. Zmniejsza to ryzyko zakażenia rany i utrudnionego gojenia.

Inaczej jest oczywiście w przypadku, gdy cięcie cesarskie wykonywane jest ze wskazań nagłych. W takiej sytuacji omija się etap przygotowywania do zabiegu, aby zminimalizować czas do urodzenia dziecka.

Na czym polega cesarskie cięcie?

Przed operacją przyszła mama najczęściej zakłada jednorazową koszulę. Następnie już na sali operacyjnej podłączany jest sprzęt kontrolujący ciśnienie krwi, saturację, oraz zakładany jest wenflon. W zależności od sytuacji podłączone zostaje także znieczulenie zewnątrzoponowe lub podpajęczynówkowe. W nagłych sytuacjach konieczne jest również zastosowanie znieczulenia ogólnego.

Aby podać znieczulenie, anestezjolog dezynfekuje i znieczula miejscowo skórę pleców, a następnie wstrzykuje lek w odpowiednią przestrzeń. W przypadku znieczulenia podpajęczynówkowego lub zewnątrzoponowego kobieta rodząca nie czuje bólu w dolnej części ciała. Może jednak czuć pociąganie lub szarpanie w trakcie zabiegu. Po znieczuleniu pacjentki, do pęcherza moczowego zakładany jest cewnik Foleya, dzięki czemu lekarze kontrolują, czy nie doszło w trakcie operacji do uszkodzenia struktur układu moczowego. Następnie lekarze dezynfekują skórę brzucha kobiety i rozkładają jałowe okrycie. Nacinają kolejne warstwy, by móc dostać się do jamy macicy. Po ostrożnym jej nacięciu wyciągają noworodka i przekazują go najczęściej w ręce neonatologów. Później wyjmują łożysko oraz tamują powstałe krwawienie. Tkanki zszywane są szwami rozpuszczalnymi. W przypadku, gdy skóra nie zostaje zszyta szwem samowchłanialnym, lekarz lub położna wyciągają je kilka dni po zabiegu.

Kobieta po zakończonej operacji trafia na salę poooperacyjną, gdzie przebywa pod obserwacją położnej. Po kilku godzinach ma miejsce pionizacja i przeniesienie na salę oddziału położniczego.

Rodzaje znieczulenia stosowane do cięcia cesarskiego

Poród naturalny rzadko kiedy odbywa się przy pomocy lekarza anestezjologa. Inaczej jest w przypadku cięcia cesarskiego, które zdecydowanie nie należy do najprzyjemniejszych zabiegów. Z tego powodu nowoczesna chirurgia położnicza oferuje przyszłym mamom różnego rodzaju znieczulenia, które uśmierzają chwilowo ból nie tylko samego porodu, ale i cięcia oraz szycia. Należą do nich:

• Znieczulenie ogólne – bazuje na typach substancji, które wprowadzają pacjentkę w stan głębokiego snu. Niemniej jednak jest ono stosowane tylko w nagłych sytuacjach przez szereg komplikacji, jakie mogą po nim wystąpić.
• Znieczulenie podpajęczynówkowe – do tego znieczulenia wykorzystywane są środki, które wstrzykuje się w torebki między kręgosłupem, zawierające płyn otaczający rdzeń kręgowy i nerwy. Specyfiki działają nader szybko i skutecznie, dlatego też są najczęściej wybieraną formą.
• Znieczulenie zewnątrzoponowe – jest głównie używane przy porodzie naturalnym, aczkolwiek w razie konieczności lekarz może go podać kobiecie rodzącej poprzez cesarskie cięcie. Polega ono na umieszczeniu w pobliżu nerwów przekazujących ból z macicy i dolnej połowy ciała cienkiej plastikowej rureczki (cewnika), przez którą podaje się słaby środek znieczulający w sposób ciągły.

Ile trwa cesarskie cięcie?

Zazwyczaj cięcie cesarskie trwa około 30-40 minut. Wiele zależy od tego, czy kobieta przebyła wcześniej operacje w obrębie jamy brzusznej i miednicy, a także czy operacja jest wykonywana w trybie pilnym, czy planowym. Od nacięcia skóry do wyjęcia dziecka mija zazwyczaj kilka minut. Najdłuższa część operacji to zszywanie kolejnych tkanek.

Warto pamiętać, że cesarskie cięcie może nieść za sobą powikłania takie jak uszkodzenie pęcherza moczowego czy też moczowodów. W takiej sytuacji czas trwania zabiegu może się wydłużyć. Podobnie jest w przypadku wystąpienia np. krwotoku. Zazwyczaj noworodek jest w tym czasie pod opieką lekarzy neonatologów lub kangurowany przez tatę czy też inną bliską osobę.

Powikłania po cięciu cesarskim

Przebieg porodu, który wspierany jest operacją położniczą, niesie za sobą pewne konsekwencje, wpływające zarówno za zdrowie dziecka matki, jak i matki. Maluch może mieć większe predyspozycje do zachorowania na astmę, alergię oraz cukrzycę. U rodzicielki natomiast nierzadko pojawia się silny ból oraz uszkodzenie narządów Połóg po cięciu cesarskim 

Każda kobieta po porodzie, zarówno drogami natury, jak i metodą cięcia cesarskiego, dochodzi do siebie w swoim tempie. Jest to indywidualna kwestia i niektóre mamy szybciej wracają do formy, a inne dłużej odczuwają skutki operacji. Bardzo istotna z punktu widzenia rychłego powrotu do sprawności jest odpowiednio szybka pionizacja po operacji. Ważnym elementem usprawnienia jest rehabilitacja po cesarskim cięciu, która odbywa się w pierwszych trzech dniach połogu. Do takich zabiegów należą m.in.:

• przyspieszenie usunięcia środków znieczulających;
• zapobieganie zrostom otrzewnej;
• poprawę ukrwienia w polu zabiegowym;
• profilaktykę zakrzepowego zapalenia żył;
• zapobieganie powikłaniom ze strony układu oddechowego;
• stymulację laktacji.

Książkowo połóg trwa 6-8 tygodni. Kobieta powinna w tym czasie zrezygnować z uprawiania sportu aż do uzyskania zgody lekarza prowadzącego na rozpoczęcie aktywności fizycznej. Po cięciu cesarskim specjaliści zalecają rezygnację z długich kąpieli w wannie oraz wizyt na basenie przez cały okres połogu. Należy też wstrzymać się od współżycia w tym czasie.

Cięcie cesarskie – jak dbać o bliznę?

Defektem estetycznym jest blizna, która często zostaje z kobietą na resztę jej życia. Bardzo istotna jest jej pielęgnacja, zwłaszcza kiedy jest ona świeża, ponieważ niepoprawne zabiegi mogą doprowadzić do zakażenia. Ranę powinno przemywać się 3 razy dziennie specjalistycznym środkiem antyseptycznym przeznaczonym do tego typu uszkodzeń ciała. W dodatku kilka dni od zabiegu należy ją zabezpieczyć opatrunkiem i chronić go przed zamoczeniem. Po 3 dniach po operacji pacjenta może normalnie się myć, gdyż wówczas kompres nie jest już potrzebny. Ba! Jest on wręcz niewskazany, ponieważ utrudnia dostęp powietrza do rany, co z kolei może znacznie spowolnić gojenie.

Zalecane jest, aby świeżo upieczona mama nosiła bieliznę oraz ubranie, które jest przewiewne i luźne. Należy zatem unikać obcisłej odzieży, która również może utrudnić regenerację. Warto pamiętać też o materiale, który powinien charakteryzować się dużą przepuszczalnością.

Cesarskie cięcie a pobranie krwi pępowinowej

Wielu Rodziców zastanawia się, czy poród metodą cięcia cesarskiego nie stanowi przeciwwskazania do pobrania krwi pępowinowej. Rekomendacje są w tej kwestii jednoznaczne i mówią o tym, że zarówno podczas porodu drogami natury, jak i podczas cięcia cesarskiego możliwe jest bezpieczne pobranie krwi pępowinowej dziecka. Procedura ta nie ma żadnego wpływu na stan mamy i noworodka lub na przebieg operacji. Rodzice muszą mieć ze sobą w szpitalu w dniu cięcia cesarskiego zestaw pobraniowy, a o całą resztę zadba przeszkolona położna lub lekarz.

FAQ:

• Jakie są wskazania do cięcia cesarskiego?

Cięcie cesarskie wykonywane jest w szczególnych sytuacjach, kiedy lekarz przewiduje, że poród siłami natury może być zagrożeniem dla zdrowia, a nawet i życia matki oraz jej dziecka.

• Czy znieczulenie ogólne używane jest przy cesarskim cięciu?

Jest to forma znieczulenia, która w tym przypadku stosowana jest najrzadziej przez szereg komplikacji, jakie mogą wystąpić po nim.

• Czy rekonwalescencja po cesarskim cięciu jest ciężka?

Zabieg cięcia cesarskiego jest inwazyjną metodą, dlatego też proces rehabilitacji i powrotu do zdrowia dla niektórych świeżo upieczonych mam może być nie lada wyzwaniem. Jednakże odpowiednia pomoc lekarska i zaufanie mogą przynieść rewelacyjne rezultaty.